Mesazhi i Obamës për Kosovën

Loja pa fitues

Mesazhi i Obamës për Kosovën

“Gjithë njerëzit dhe qeveritë që po na ndjekin sot, nga kryeqytetet më të mëdha e deri tek fshati i vogël ku lindi babai im, ta dinë se Amerika është mikja e çdo vendi dhe çdo burri, gruaje dhe fëmije, që përpiqen për një të ardhme në paqe dhe me dinjitet”. Ky është mesazhi i qartë i presidentit Obama për elitën dhe shoqërinë kosovare. Konsolidimi i demokracisë, investimi në paqe dhe stabilitet afron edhe më shumë Kosovën me politikën amerikane

Shkruan: Burim Ramadani

I
Varësisht se prej cilit aspekt shikohet dhe analizohet fjalimin e parë të Presidentit të ri të Shteteve të Bashkuara të Amerikës, Barack Obama, mund të nxjerrën mesazhet për të gjitha vendet dhe kombet e botës. Presidenti Obama gjatë fjalimit të tij inaugurues ka shpërndarë mesazhe të qarta për elitat politike të të gjitha kombeve të botës, duke prezantuar në mënyrë të shkëlqyer pozicionin e SHBA-ve ndaj zhvillimeve konstruktive dhe dekonstruktive në botën e sotme. ‘Shpresa e botës’ apo ‘realizuesi i ëndrrës së Luter Kingut’ ka thënë në fjalimin e tij inaugurues se Amerika do të jetë prijëse e proceseve, ndërsa popujve të botës u ka kërkuar që të orientohen nga jeta në paqe dhe dinjitet nëse duan ta kenë mik shtetin më të fuqishëm të globit. Kjo politikë sigurisht se pritet në dy mënyra. Së pari, shoqëritë demokratike dhe ato të orientuara kah demokracia, të cilat po punojnë ende për konsolidimin e saj, mirëpresin vazhdimin e udhëheqjes së SHBA-ve me proceset më të rëndësishme në rendin botëror. Së dyti, vendet me udhëheqje tiranike dhe të orientuara në kundërshtimin e secilës vlerë të demokracisë mund të kenë shqetësim të shtuar për shkak të mundësive të vogla për rezultate të politikës së tyre.

II
Vërtetë, të gjitha kombet dhe elitat e tyre duhet të nxjerrin/marrin mesazhet që ka dhënë në mënyrë të shkëlqyer presidenti Obama. Edhe Kosova në këtë kontekst duhet të sheh veten brenda linjave që i dha presidenti amerikan gjatë fjalimit të tij inaugurues. “Gjithë njerëzit dhe qeveritë që po na ndjekin sot, nga kryeqytetet më të mëdha e deri tek fshati i vogël ku lindi babai im, ta dinë se Amerika është mikja e çdo vendi dhe çdo burri, gruaje dhe fëmije, që përpiqen për një të ardhme në paqe dhe me dinjitet”. Ky është formulimi më i rëndësishëm që Obama ka bërë gjatë fjalimit inaugurues dhe që mund të lidhet me Kosovën, orientimin dhe ardhmërinë e saj. Edhe ata që mund të kenë dilema të mëtutjeshme rreth orientimit të shoqërisë kosovare, duhet që definitivisht të shohin rrugën e vetme të mirë që vendi mund të merr me qëllim të zhvillimit të një jete të qetë, stabile, paqësore dhe të avancuar. Megjithëse skeptikët brenda dhe jashtë Kosovës nuk janë të paktë (bazuar në elemente të ndryshme të keq-qeverisjes), është fakt i pamohueshëm se populli i Kosovës është thellësisht i orientuar kah demokracia, vlerat perëndimore dhe toleranca e gjithanshme që është investuar me dekada.

III
Bazuar në linjat e politikës së tashme amerikane, të gjitha vendet në glob mund të arrijnë ndihmën, miqësinë dhe bashkëpunimin me shtetin më të fuqishëm të botës. Për më tepër, vlerat që përfaqësojnë SHBA-të janë vlerat më të avancuara që ndonjëherë ka parë historia e njerëzimit, duke u bazuar në vlera univesale për mbrojtjen e të drejtave të njeriut, sundimin e ligjit, zgjedhjet demokratike dhe të lira, ndarjen e pushteteve, qeverisjen e mirë dhe marrëdhëniet e avancuara ndërkombëtare. Thelbi i sistemit të demokracisë qëndron pikërisht në sundimin e shumicës me respektimin e plotë të pakicës, mbi bazën e vlerave të tilla. Tek e fundit, demokracia është sistemi më i përparuar i qeverisjes dhe përfaqësimit në historinë e njerëzimit, ndonëse llogaritet të mos jetë më miri i mundshëm. Me gjithë lëshimet eventuale që mund të vihen re gjatë funksionimit të sistemit demokratik, krahasimi me sistemet tjera vendos një pozicion të pamohueshëm për vlerat demokratike. Totalitarizmi, autoritarizmi, tirania, mbretëria jo-kushtetuese apo komunizmi i kanë sjellë njerëzimit vuajtje, dhunë e poshtërim. Demokracia është e kundërta e dhunës dhe poshtërimit, është sistem i mundësive të barabarta.

IV
Bashkëpunimi i gjerë në ndërtimin e një sistemi sa më të avancuar, përkatësisht në konsolidimin e demokracisë në Kosovë është mëse i domosdoshëm në mënyrë që të krijohet e ardhmja e aspiruar. Për këtë, sigurisht se do të ekzistojë fuqishëm ndihma amerikane. Megjithëse Kosova nuk është përmendur shprehimisht në fjalimin e Presidentit Obama, mund të vlerësohet se ai i ka dhënë Kosovës mesazh të qartë, dhe se paraqet inspirim për të gjitha kombet dhe elitat e tyre për t’u drejtuar kah e ardhmja e konsolidimit dhe forcimit të demokracisë. Kosova duhet të punojë plotësisht mbi bindjen se SHBA-të do të vazhdojnë përkushtimin e fuqishëm për zhvillimin e gjithanshëm të Kosovës. Shoqëria kosovare, në mënyrë të padiskutueshme, është e orientuar drejt vlerave Perëndimore, lirisë, demokracisë dhe të drejtave të njeriut. Prandaj, Kosova duhet të angazhohet plotësisht në ndërtimin e shtetit të barazisë për të gjithë, paqes dhe stabilitetit. Dhe, si i tillë, shteti i Kosovës do të jetë aleat i SHBA-ve në përhapjen e demokracisë, mbrojtjen e lirive të njeriut dhe luftën kundër kërcënimeve globale. Kosova do të mbetet në agjendën amerikane. Amerika, sipas Obama-s, do të jetë vend mik për të gjithë ata që duan paqen.

Botuar në “Zëri”, më 26 janar 2009, fq. 11

"America is a friend of each nation and every man, woman, and child who seeks a future of peace and dignity"
---------------------------------------------------------------------
"Your
people will judge you on
what
you can build, not what you
destroy"

_________________________President Obama, 20 January 09

Presidenti Bush është personalitet i madh i botës

Loja pa fitues

Presidenti Bush është personalitet i madh i botës

Lufta Globale kundër Terrorizmit, shtetet batakçinj dhe lufta e demokracisë kundër tiranëve janë tri koncepte madhështore të cilat janë vendosur gjatë kohës së administratës së Presidentit Bush. Mbi këto koncepte do të fuqizohet ruajtja dhe konsolidimi i demokratizimit të shteteve dhe shoqërive nëpër botë, si dhe ngadhënjimi i demokracisë. Të tri këto linja janë fundamentale për Perëndimin. Presidenti Bush është personalitet i madh botëror

Shkruan: Burim Ramadani

I
Vendosja e administratës së re amerikane, pas zgjedhjeve të nëntorit të vitit të kaluar, do të bëhet këtë javë, duke i dhënë kështu përfundimin normal procesit të transferit të pushtetit ekzekutiv. Shteti më i fuqishëm dhe ndikues në rendin e tashëm botëror, ka dëshmuar edhe njëherë se demokracia është niveli më i lakmueshëm i organizimit të sistemit shtetëror dhe shoqëror në historinë e njerëzimit. Ëndrra amerikane ka mbetur e gjallë dhe produkt i saj është presidenti i ri, Barak Obama. Pa të kaluar tradicionale familjare në politikën, shkëncën apo artin amerikan, Obama me origjinë keniane (nga babai) ka shënuar fuqizimin e shpirtit të vlerave amerikane, për t’i dhënë kështu një shtytje edhe më gjithëpërfshirëse rolit të SHBA-ve si fuqi lidere në botën e tashme. Synimi i Obama-s që të rris moralin dhe vlerën e ëndrrës amerikane duket të jetë politikë dobisjellëse për amerikanët dhe njerëzimin në tërësi. Por, për çka do të kujtohet presidenti i deritashëm, Bush? Cilat nga vijat e tij do ta ndjekin administratën e re, atë të ardhmen dhe botën demokratike? Në të vërtetë, duke analizuar konceptet e reja të politikës së jashtme dhe sigurisë që janë ngritur nga administrata e deritashme, vërehet se Presidenti Bush ka nxjerrë vendime të mëdha për SHBA-të dhe botën. Prandaj, edhe administrata Obama, por edhe disa administrata të ardhshme, do të bazohet plotësisht në këto linja për të siguruar të ardhme të suksesshme për amerikanët dhe botën.

II
Bazamenti i politikës së jashtme dhe sigurisë për SHBA-të do të mbetet edhe për disa vjet brenda të paktën tri koncepteve kryesore të ngritura dhe vendosura nga Presidenti Bush. Lufta Globale kundër Terrorizmit, shtetet batakçinj dhe lufta e demokracisë kundër tiranëve janë tri koncepte madhështore mbi të cilat do të duhej të fuqizohej ruajtja dhe konsolidimi i demokratizimit të shteteve dhe shoqërive nëpër botë. Të tri këto linja janë fundamentale për Perëndimin për vitet e ardhshme. Administrata e Presidentit Bush ka dhënë ndihmesë të padiskutueshme për kombet e botës duke i vendosur këto koncepte në politikë vepruese. Nuk ka gjë më të rrezikshme, tash për tash, për demokracinë dhe Perëndimin sesa zhvillimet/pasojat që vijnë nga këto tri kategori. Terrorizmi, shtetet batakçinj dhe tirania janë sfidat dhe kërcënimet fundamentale ndaj bashkë-jetesës, zhvillimit dhe lirisë. Të tri këto rreziqe përfshinë brenda vetes shumë elemente tejet kërcënuese për shoqëritë dhe kombet e lira, duke rrezikuar kështu demokracinë, rendin botëror dhe vetë ekzistencën e njerëzimit. Prandaj, Presidenti Bush dhe administrata e tij konservatore ka dhënë ndihmesë të jashtëzakonshme në qartësimin e të ardhmes së njerëzimit dhe identifikimin e rreziqeve aktuale dhe atyre të ardhshme. Tek e fundit, kjo politikë do të duhej të vazhdojë edhe në administratat e reja për një kohë të pacaktuar, për të siguruar njerëzimin kundrejt çmendurive të shekullit të ri.

III
Veprimi energjik i Presidentit dhe administratës Bush gjatë zhvillimeve të fundit në Ballkan është po ashtu një kujtesë e padiskutueshme për këtë personalitet të madh botëror. Kosova ka shpallur pavarësinë e saj me mbështetjen e plotë dhe të pandërperë të Presidentit Bush dhe kosovarët do të kenë gjithnjë në mendje këtë gjë. Mbështetja e Presidentit Bush për Kosovën, sikurse është thënë disa herë nga vetë ai, ka pasur pa dyshim kuptimin e zhvillimit të nevojës për shoqëri e kombe të lira, që është një koncept kryekëput demokratik. Prandaj, Kosova është një prej tregimeve më të sukseshme të Presidentit Bush, politikës së jashtme amerikane dhe vlerave demokratike të atjeshme. Është e qartë se suksesi në luftën kundër terrorizmit, tiranisë dhe ndryshimin pozitiv të shteteve batakçinj kërkon kohë dhe nuk mund të krahasohen me rezultatet që kanë dalë nga rasti i Kosovës. Porse, Presidenti Bush do të mbahet mend për politikën e tij të paluhatshme të bazuar mbi lirinë në përballje me situata të ndryshme në botë. Deklaratat e tij të bëra më 10 qershor 2007 gjatë vizitës në Tiranë, kanë dhënë një përgjigje të qartë se cili është vizioni i SHBA-ve në ndërtimin e botës së kombeve dhe shoqërive të lira. Kjo, tek e fundit, ka qenë dhe është qëllimi i të gjitha përpjekjeve të deritashme për shtrirjen, zhvillimin dhe konsolidimin e demokracisë në të katër anët e globit. Pa dyshim se demokracia nuk ka kuptim pa zhvillimin e konceptit të lirisë.

IVBashkë me pavarësimin e Kosovës, Presidenti Bush ka pasur rol jashtëzakonisht të fuqishëm edhe për zgjerimin e NATO-s. Kjo organizatë politiko-ushtarake ka funksion themelor në shtrirjen e ardhmërisë demokratike në botë dhe ruajtjen e vlerave demokratike nga kërcënimet e çmendurive të tashme. Shqiptarët edhe në këtë rast i janë mirënjohës Presidentit Bush për futjen e Shqipërisë në NATO. Në prill të vitit që shkoi, shteti shqiptar mori ftesën për anëtarësim në NATO, pasi kishte kaluar një ‘procedurë’ të të qenit anëtar i Kartës së Atlantikut dhe plotësimit të një numri kriteresh të vendosura në drejtim të Paktit. Ballkani tashmë ka bërë një hap të fuqishëm në rritjen e stabilitetit dhe shmangien e konflikteve të drejtëpërdrejta ushtarake me anëtarësimin e Shqipërisë dhe Kroacisë në NATO. E ardhmja e të gjitha vendeve të Ballkanit është në NATO dhe ky është vizioni që është dëshmuar edhe konkretisht nga Presidenti Bush gjatë kësaj kohe. Zhvillimi dhe zgjerimin i NATO-s ka qenë një ndër qëllimet e deklaruara të Presidentit Bush dhe ai ka arritur të ketë sukses për të përmbushur këtë qëllim. Zgjerimi i NATO-s deri në Kaukaz është, po ashtu, një vlerë e pamohueshme që Presidenti Bush ka vendosur dhe përkrahur hapur. Kështu, ai ka vendosur themelet e orientimit të ri për avancimin dhe ngadhënjimin e demokracisë ndaj sistemeve tjera brutale. Ai ka punuar për demokracinë. Thjesht, Presidenti Bush ka bërë historinë.

Botuar në “Zëri” më 19 janar 2009, fq. 13.

EULEX being tested

EULEX being tested

(Zeri, by Burim Ramadani)

The events of the last days of 2008 and the first days of 2009 indicate that putting North Kosovo under control is a complex issue.

· Since February 2008, when two border crossings in the north were set on fire, certain groups of people have been causing unrest there. The same thing happened in the first days of 2009, indicating that there will be security problems also this year.

· As a matter of fact, the period that Kosovo has entered needs peace and stability in order to make progress in different aspects of life. But for the time being this does not seem to be possible. Unfortunately it will take time before we reach the necessary stability that improves living standards.

· It is almost impossible to compare positive and negative powers in North Kosovo. It is also impossible to understand the reason why there is no rule of law in that part. There are several thousands of KFOR, EULEX Police and Kosovo Police troops in that part of Kosovo, which in fact is less than 1/3 of Kosovo territory. And there are only some hundreds of individuals, who are paid by different national anti-Kosovar structures, to destabilize the situation and to destroy everything that has been reached so far. Any European state would be ashamed if its soldiers and police officers were not able to confront with such a group of people.

· It seems that security forces in North Kosovo lack determination. At the same time, it seems that there is a lack of necessary/sufficient institutional pressure to increase legal reaction to violence and destabilization tendencies. But what did EULEX come to Kosovo for? To remain non-functional just as UNMIK Police in many cases, or to restore the rule of law all over Kosovo? The latest violent acts indicate there is a lack of reaction of EULEX and that this is the first failure of this mission. Only a precise work of this mission could remove dilemmas about the mission’s success.

· EULEX should cooperate with local institutions. The same applies also for UNMIK. Meanwhile, Kosovo Police should clarify and define its role and cooperation with other local and international institutions. Kosovo’s independence implied also the transfer of competencies from UNMIK to local institutions in terms of management and subordination of Kosovo Police and the rule of law in the entire territory of Kosovo. Professional and law-based functioning of Kosovo would also mean a normal pressure on EULEX when it comes to security and the rule of law.

_________________________________________________________

Kosovo News

· Candidates for Ombudsperson waiting for end January or February (InfoPress)
· Antonis Samaras: Macedonia to be disintegrated (dailies)
· Some Mitrovica Serbs obtain documents of the Republic of Kosovo (Zeri)

Editorials & Opinion Pieces

· EULEX being tested (Zeri, by Burim Ramadani)

· Ahtisaari à la carte! (Koha Ditore, by Augustin Palokaj)
_______________________________________________________________

EULEX-i në provim

Loja pa fitues

EULEX-i në provim

EULEX duhet të dëshmojë se nuk ka hyrë në veriun e Kosovës sa për të qenë e jo për të bërë (to be, not to do). Tash për tash, nëse huazohet klisheja që përdoret zakonisht në sport dhe festivale të ndryshme, atëherë i bie se edhe për EULEX-in “me rëndësi është pjesëmarrja”. Kjo nuk funksion. EULEX dhe Policia e Kosovës duhet të veprojnë me profesionalizëm dhe sipas ligjit. Kështu stabilizohet Kosova

Shkruan: Burim Ramadani

I
Vënia nën kontroll e situatës në pjesën veriore të Kosovës gjithherë e më shumë po dëshmon kompleksitetin e vet. Kjo u pa qartë edhe gjatë ditëve të fundit të vitit të kaluar dhe ditëve të para të këtij viti. Sa për të mos thënë se viti 2008 kaloi pa ndonjë dhunë domethënëse (ose të paktën që prej shkurtit kur u dogjën pikat kufitare në veri), grupe të caktuara njerëzish shkaktuan një dridhje në atë pjesë. E njëjta ndodhi edhe në ditët e para të vitit 2009, me gjasë sa për të mos lënë të shpresohet se ky vit do të jetë i qetë dhe pa probleme në aspektin e sigurisë. Në të vërtetë, periudha në të cilën ka hyrë Kosova ka nevojë më së shumti për qetësi, rend dhe stabilitet në mënyrë që të arrihen përparime në aspekte të ndryshme të jetës. Tek e fundit, qytetarët e Kosovës e kanë të domosdoshme kujdesin për mirëqenien e tyre sociale në kohën e krizës globale ekonomike, e cila krizë patjetër se ka prekur vendin në sektorë të ndryshëm. Sidoqoftë, ky nuk është realiteti tash për tash dhe, për fat të keq, duket se do të nevojitet një kohë relativisht e gjatë për të arritur stabilitetin e domosdoshëm, që mundëson zhvillimin e standardit jetësor.
II
Veçantia e gjendjes së përgjithshme në veriun e Kosovës ka të bëjë me përpjestimin e zhdrejtë të forcës ushtarake e policore (ndërkombëtare e vendore) me numrin e popullatës (ekstremistëve) dhe pamundësinë e kontrollit institucional. Është pothuaj e pamundur të krahasohen fuqitë pozitive dhe negative në atë pjesë të territorit të Kosovës dhe rrjedhimisht është e pamundur të kuptohet qartë mungesa e motivit për të vënë rend dhe ligj atje. Një numër i konsiderueshëm i trupave të KFOR-it, Policët e EULEX-it dhe Policia e Kosovës së bashku mund të arrijnë shifrën e disamijëshit vetëm në pjesën veriore të Kosovës, që në fakt është më pak se një e treta e territorit të plotë të vendit. Dhe, në atë hapësirë jetojnë vetëm disa qindra individë të paguar nga struktura të ndryshme nacionaliste anti-kosovare, që dëshirojnë të ruajnë gjendjen jostabile të vendit dhe kështu të minojnë çfarëdo të arriture të mundshme. Çdo shtet evropian do të turpërohej me faktin se përfaqësuesit e tyre ushtarakë e policorë nuk janë në gjendje të merren me disa qindra njerëz të paguar, të cilët nuk kanë dëshmuar ndonjë afinitet kamikazi.

III
Bazamenti i secilës politikë është përkushtimi në implementimin e vendimeve në fuqi. Kjo dëshmon edhe për mundësitë e suksesit të një vendimi në cilindo nivel qoftë. Vendosmëria, në fakt, është e tëra ajo që i mungon forcave të rendit dhe sigurisë në pjesën veriore të Kosovës. Në të njëjtën kohë, duket se mungon edhe presioni i duhur/mjaftueshëm institucional i Prishtinës për të rritur nivelin e reagimit ligjor në përballje me dhunën dhe tendencat destabilizuese. Por, në të vërtetë, për çka ka ardhur EULEX-i në Kosovë? Të mbetet jofunksional sikurse që ishte policia e UNMIK-ut në të shumtën e rasteve, apo të krijojë dhe shfrytëzojë mundësinë e vendosjes së sundimit të ligjit në tërë territorin e Kosovës? Rasti i dhunës së ditëve të fundit, megjithatë, shfaqi një impotencë reaguese të policëve të misionit evropian në Kosovë dhe kjo sigurisht se ka qenë një dështim i parë i kësaj trupe. Edhe vet involvimi i Serbisë në mundësimin e shtrirjes së EULEX-it në Kosovë ka dhënë sinjale të pashpresa që prej fillimit. Prandaj, puna e përpiktë e këtij misioni do të mund të hiqte dilemat rreth suksesit të tij.

IV
Bashkëpunimi i EULEX-it me mekanizmat vendor të sigurisë duhet të jetë i qartë, i përditshëm dhe i kuptueshëm. E njëjta gjë vlen edhe për bashkëpunimin me KFOR-in, si mekanizëm tejet i rëndësishëm brenda të gjitha zhvillimeve politike e të sigurisë në Kosovë. Porse, Policia e Kosovës dhe, pak më vonë, Forcat e Sigurisë së Kosovës paraqesin partnerin lokal të misionit evropian për sundim të ligjit në aspektin e sigurisë dhe rendit publik. Në këtë kuadër, edhe Policia e Kosovës tashmë duhet të qartësojë dhe definojë saktësisht rolin dhe ndërlidhjen e saj me institucionet tjera vendore e ndërkombëtare. Pavarësia e Kosovës ka nënkuptuar edhe bartjen e kompetencave nga UNMIK-u tek institucionet vendore sa i përket menaxhimit dhe subordinimit të Policisë së Kosovës dhe në këtë kuptim duhet të shikohen edhe zhvillimet e domosdoshme të sigurisë dhe rendit publik në tërë territorin e Kosovës. Funksionimi profesional dhe sipas ligjit i Policisë së Kosovës, patjetër, do të funksiononte edhe si presion normal ndaj EULEX-it kur bëhet fjalë për sigurinë dhe rendin publik.

Botuar më 12 janar 2009, fq. 9

Për shtetin dhe shoqërinë

Loja pa fitues

Për shtetin dhe shoqërinë

“Metoda më bindëse në dorë të një qeverie është fjala e njeriut të ndershëm”, ka thënë Jules Cambon. Kosovarët kanë humbur afinitetin e të qenit mikoberian, prandaj qetësia sociale mund të mos blihet me premtime. Viti 2009 ka përpara shumë punë për t’u bërë. E tërë kjo, vetëm për shtetin dhe shoqërinë kosovare

Shkruan: Burim Ramadani

I
Viti 2009 që nga fillimi i tij do të duhej të karakterizohet me vizion të qartë sa i përket aspekteve kryesore të konsolidimit të shtetit dhe shoqërisë demokratike në Kosovë. Pavarësisht se si vlerësohet i kaluari, viti në të cilin kemi hyrë definitivisht do të jetë përcaktues për shumë zhvillime brenda dhe rreth vendit, zhvillime këto që do të kenë ndikim të rëndësishëm në të ardhmen e afërt të qytetarëve të Kosovës. Shteti dhe shoqëria kosovare kanë shumë punë për të bërë, prandaj mund të konstatohet se në vitin 2009 faktikisht gjithçka do të nis prej fillimit për shkak të nivelit jo të kënaqshëm të arritjeve të deritashme pas pavarësisë së Kosovës. Politikat e domosdoshme të Kosovës gjatë këtij viti kryesisht do të duhej të fokusohen në rregullimin dhe vëninen e rrugës së mirë drejt demokracisë, largimin e kërcënimeve ndaj sovranitetit shtetëror, ngritjen e mekanizmave Kushtetues të sigurisë, respektimin e Kushtetutës dhe Ligjeve, forcimin e rendit dhe sigurisë publike, ngritjen e imazhit të shtetit në bashkësinë ndërkombëtare, përmirësimin e standardit jetësor të qytetarit, fillimin e luftës kundër krimit të organizuar, vënien e strategjisë kundër korrupsionit, depolitizimin dhe funksionalizimin e institucioneve të pavarura shtetërore e publike, zhvillimin e nivelit arsimor dhe rrugës drejt ‘Bolonjës’, zhvillimin dhe profilizimin e partive politike, si dhe fuqizimin e profilizimin e aktorëve të shoqërisë civile në Kosovë, si një prej parakushteve të rëndësishme.

II
Vëmendja kryesore fillestare duhet, pa dyshim, t’i kushtohet konsolidimit të shtetit, mekanzimave kryesor të tij, respektimit të plotë të Kushtetutës, përmirësimit të pozitës së Kosovës në marrëdhëniet rajonale e ndërkombëtare, si dhe vendosjen e një strategjie të qartë dhe të mjaftueshme për fillimin e luftës kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit. Në fakt, janë katër pika kryesore të këtij aspekti të cilat duhet përmbushur nëse secili prej nesh mendon dhe dëshiron diçka të mirë për vendin. Shteti, Kushtetuta e Ligjet, njohjet, lufta kundër krimit të organizuar dhe korrupsionit do të duhej të jenë baza e padiskutueshme për Kosovën gjatë këtij viti, në mënyrë që të hapet rruga për politikat tjera shtetërore drejt përmirësimit dhe zhvillimit të standardit të ‘lodhur’ jetësor të qytetarëve të shtetit të ri. Këto katër elemente kanë rëndësinë vitale për të mundësuar jetë të denjë për qytetarin e Kosovës, sikurse edhe për të trasuar të ardhmen evropiane për të gjithë. Në të vërtetë, sa herë që flitet për të ardhmen, duhet të mendohet për sfidat dhe kërcënimet e tashme ndaj perspektivës dhe në këtë mënyrë të zhvillohen politikat adekuate shtetërore. Tek e fundit, për çfarë të ardhme apo perspektive mund të flasim kur e tashmja është e mbushur me pamundësi ushtrimi të sovranitetit, pozicion të pavërejtshëm në rajon e botë, me rrjete të gjera të krimit të organizuar dhe me korrupsion që po i shkakton çdo ditë e më shumë humbje të mëdha jetës së qytetarit?

III
Baza e zhvillimit ekonomik dhe mirëqenies sociale domosdo ndikon në mënyrë të posaçme në nivelin e aspekteve tjera të shtetit dhe shoqërisë. Gjatë vitit 2008, varfëria në Kosovë fatkeqësisht është thelluar edhe më shumë. Madje, kemi parë edhe ‘spektakël’ fatkeq të një qytetari të moshës rinore i cili i dëshpëruar skajshmërisht nga gjendja e rëndë ekonomike e familjes së tij deshi të vritej duke tentuar të kërcente nga kulmi i një ndërtese në Prishtinë. Tmerrimi i tij dhe qindra-mijëra qytetarëve të tjerë me këtë gjendje të pashpresë ekonomike është një sinjal i fuqishëm për politikë-bërësit që të qartësojnë dhe zhvillojnë politikat e tyre në këtë drejtim. Në fakt, dëshpërimi i kosovarëve tregon edhe për humbjen e afinitetit të të qenit mikoberian (personazh i krijuar nga Çarl Dikseni për njeriun që është optimisht i përhershëm), prandaj qetësia sociale nuk mund të blihet me premtime të njëpasnjëshme. Pothuaj në të njëjtën gjendje të rëndë dhe dëshpëruese gjendet edhe arsimi i të gjitha niveleve në Kosovë. Reforma aty thuaja as që ka filluar, derisa komunitetit serb është plotësisht jashtë sistemit kosovar. Nëse analizohet Universiteti i Prishtinës, lehtë mund të konstatohet se aty mbretëron një gjendje zhgënjyese dhe e paperspektivë. Mbyllja e byfeve dhe punësimi i milantëve të partive politike kanë qenë veprimet e vetme që janë bërë gjatë këtyre viteve, derisa korrupsioni ka mbuluar nivelet për më të lartë të udhëheqjes së tij.

IV
Bashkë me zhvillimet tjera të nevojshme, partitë politike dhe shoqëria civile në Kosovë domosdoshmërisht duhet të gjejnë veten në një kohë dhe realitet të ri. Organizimet politike gjatë këtij viti duhet të qartësojnë misionin dhe vizionin e tyre, duke reformuar kështu jo vetëm përmbajtjen, por edhe mënyrën e strukturalizimit të tyre. Të gjitha partitë politike përballen me pyetjen e njëjtë: Përse ekzistojnë dhe çfarë përfaqësojnë këto parti politike? Dhe, secila në formën dhe qëllimin e vet duhet t’i japin përgjigje vetes dhe qytetarëve të vendit, në mënyrë që të fillohet krijimi i traditës zhvillimit të një kompasi politik në Kosovë, ku të gjitha orientimet do të mund të mbuloheshin. Në të njëjtën kohë, elektorati do të fillonte të mësohej që të mos votojë për një njeri apo një tjetër, por për një program apo një tjetër. Kjo shkallë e zhvillimit është e domosdoshme nëse shoqëria kosovare është drejtuar kah Perëndimi. Në të kundërtën, politika e mëhallave do të ishte përgjigja e vetme. Ngjashëm duhet të prezantohen edhe aktorët e shoqërisë civile, të cilët më në fund do të duhej të kuptojnë se nuk paraqesin përgjigjen e duhur ndaj secilës çështje të mundshme në Kosovë. Profilimi i aktorëve të shoqërisë civile është një parakusht i domosdoshëm për profilizimin e partive politike. E tërë kjo mund të fillojë të bëhet në vitin 2009 ose të paktën të fuqizohet ndershmëria në politikë. Jules Cambon ka thënë se “metoda më bindëse në dorë të një qeverie është fjala e njeriut të ndershëm”.

Botuar në “Zëri”, më 5 janar 2008, fq. 11.

dhe në "Gazeta Shqip" në Tiranë, më 6 janar 2008, fq. 9.