Vështrim
Zanzibar demokraci, zanzibar zgjedhje
Kosova po jeton në “zanzibar demokraci” dhe kështu ka mbajtur “zanzibar zgjedhje”. Larg standardeve, pa vullnet politik institucional, pa përgatitje të duhura, pa përgjegjësi shtetërore. Nga shantazhet e kryeministrit deri te importimi i modelit Edi Rama në Gjakovë, demokracia në Kosovë u dëmtuar sërish
Shkruan: BURIM RAMADANI
Procesi zgjedhor në Kosovë është përcjell i tëri me shumë dilema, dyshime të mëdha dhe mos-besim të fuqishëm. Kjo si pasojë e tri elementeve kryesore. Së pari, për shkak të mos-gatishmërisë politike institucionale të liderëve të vendit (presidentit dhe kryeministrit) për përgatitjet e duhura politike dhe teknike. Së dyti, për shkak të mungesës së madhe të transparencës kaq shumë të nevojshme në Kosovë. Dhe, së treti, për shkak të vendimmarrjes së papërgjegjshme gjatë këtyre mujave të fundit.
Presidenti dhe kryeministri talleshin me të tjerët, tash ata mbetën të tallurit
Në periudhën e përgatitjeve për zgjedhje është jashtëzakonisht e nevojshme transparenca dhe vendimmarrja e përgjegjshme. Kjo jo vetëm sa për të plotësuar një formalitet, por për të arritur vërtetë përmbushjen e standardeve të nevojshme për një proces të suksesshëm dhe të garantuar. Prej këtu mund të fillojmë analizën kur flasim për zgjedhjet e posapërfunduara në Kosovë. Kjo kërkohej edhe në Kosovë që nga muajt prill dhe maj të këtij viti. Por, assesi të ndodhte. Të gjithëve na kujtohet si partitë politike opozitare (dhe në veçanti AAK-ja) është dashur të bëjnë presion të madh publik madje vetëm për të filluar konsultimet e para për kohën e mbajtjes së zgjedhjeve. Në muajt e parë të pranverës 2009 nuk ka pasur gatishmëria politike për përgatitjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë, derisa në të njëjtën kohë, sikurse ju kujtohet, Komisioni Qendror Zgjedhor ishte plotësisht jo-funksional. Për më tepër, kryesuesi i KQZ-së kishte dhënë dorëheqje dhe kryeshefi ekzekutiv nuk ishte zgjedhur ende.
Në fund të pranverës, askush nuk dinte se si do të organizoheshin zgjedhjet. Të gjithë (ndoshta jo bash të gjithë) ishin të frikësuar dhe shqetësuar me atë që do të mund të ndodhte në këto zgjedhje për shkak të mos-përgatitjes së duhur teknike dhe politike. Kjo ka qenë një prej elementeve përse procesi është përcjellë tërë kohën me dilema të shumta, gjë që vazhdon të ndodh edhe më tutje.
Sidoqoftë, në muajt e para-verës disa takime konsultative u mbajtën. Nuk pati mirëkuptim as për datën e zgjedhjeve. Opozita dhe shoqëria civile kërkoi zgjedhje në tetor dhe nëntor, por PDK dhe LDK vendosën që ato të mbahen në nëntor dhe dhjetor. Madje, tallën mendimin e kundërt. Pra, edhe vendimi për datën e zgjedhjeve ishte i njëanshëm. Lëre më të tjerat.
Aspekti politik kishte adresë të qartë (Presidentin dhe Kryeministrin e Kosovës) dhe kjo ndikonte edhe në aspektin e përgatitjeve teknike, përkatësisht në KQZ dhe Sekretariatin e KQ-së. As kërkesa për kamera në vendvotime nuk u pranua. Madje, opinioni publik u mashtrua disa herë. Të gjitha partitë dolën se janë pro vendosjes së kamerave, por PDK-ja bashkë me minoritetet dhe kryesuesen e KQZ-së votoi kundër, ndërsa AKR-ja në votimin e parë nuk u paraqit fare.
Sido që të jetë, mesi i tetorit, sipas vendimit të kryetarit të shtetit, ishte periudha kur do të duhej të fillonte fushata për zgjedhjet lokale. Por, deri atëherë edhe kryetari dhe kryeministri ishin përfshirë në fushatë. Njëri duke inauguruar parqe në kryeqytet e tjetri duke kaluar secilën ditë në terren.
Edhe për çështjen e kohëzgjatjes së fushatës pati mospajtime. Derisa vetë patën filluar fushatën, dy udhëheqësit e shtetit (dhe partive në koalicion qeveritar) kërkonin dhe insistonin që fushata të zgjaste 21 ditë në vend të 30 ditëve që është paraparë me ligj. Me qëndrimin e qartë të dy partive opozitare, kjo tentativë për shkelje ligji u anulua.
Më tutje, kemi parë një fushatë tejet interesante, me akuza të rënda midis partnerëve të koalicionit qendror dhe në njëjtën kohë edhe fushatë paradoksale. Kryeministri Thaçi u akuzua nga partneri i vet në koalicion për logjikë dhe veprime komuniste, për diktaturë në miniaturë, për të qenit karikaturë në atë logjikë, për korrupsion, për krim të organizuar, për veprimtarinë negative të shërbimit të tij privat SHIK, për terrorizimin e qytetarëve të Prishtinës, e për çka jo. Por, kryeministri kishte filluar një logjikë tjetër: atë të premtimit të shumave tepër të mëdha për komunat, nëse aty do të fitonin kandidatët e partisë së tij. Për më shumë, ai kërcënonte dhe shantazhonte qytetarët dhe bizneset nëpër komuna të ndryshme nëse nuk do të fitonin të përzgjedhurit e tij për ato komuna. Një rast i këtillë i rëndë ishte në Suharekë, ku kryeministri Thaçi shprehte hapur këtë logjikë dhe mentalitet shantazhi.
Sovrani dhe verdiktin e vet. MOS PREK!
Sovrani dha verdiktin e vet. Këtë fjali jemi mësuar ta dëgjojmë secilën herë që ka zgjedhje. Por, kësaj duhet t’i shtojmë edhe dy fjalë: Sovrani dha verdiktin e vet. MOS PREK! Mirëpo, ky nuk është rasti i Kosovës. Shumë e shumë keqpërdorime të ndryshme morën hov. Ku më shumë e ku më pak, vota e qytetarit ishte në mëshirën e njerëzve ‘vullnetarë’ të grupeve të caktuara brenda partive politike.
Sidoqoftë, janë disa elemente negative kanë përcjellë këtë proces zgjedhor në Kosovë. Madje, këto elemente mbesin gjurmë të kqija edhe për periudhat e ardhshme zgjedhore.
Së pari, procesi ishte i papërgatitur mirë dhe me shumë dilema. Edhe vetë partitë politike dhe garuesit në këto zgjedhje nuk kanë besuar në proces. Certifikimi i zgjedhjeve nuk është mundësuar të bëhet në përputhje me Planin e Ahtisaarit dhe për këtë adresa kryesore është presidenti dhe kryeministri i vendit. Po ashtu, edhe në këto zgjedhje pastrimi i listave ka qenë një prej të metave kryesore.
Së dyti, është përdorë dhunë në periudhën e zgjedhjeve. Kandidati për kryetar të Mitrovicës është sulmuar me armë, derisa objekti i Komunës së Gjakovës është sulmuar me armë automatike nga një person i cili ishte pjesë e ekipit elektoral të kundër-kandidates. Dhuna në Deçan është një tjetër rast i rëndë gjatë kësaj periudhe.
Së treti, gjatë këtyre zgjedhjeve është futur “në lojë” edhe kërcënimi dhe shantazhimi i bizneseve dhe qytetarëve. Kryeministri ka kërcënuar dhe shantazhuar bizneset dhe qytetarët në komuna të ndryshme me mos-investim të ndonjë centi nëse nuk fitojnë kandidatët e partisë së tij, sikurse është rasti në Suharekë.
Së katërti, në këtë proces është parë tentimi për të importuar modelin e Edi Ramës, që u tentua të aplikohet në Gjakovë. Rasti i kësaj komune ishte një konspiracion i ndërtuar qartë midis Thaçit, Pacollit dhe SHIK-ut, ndërsa protesta e qytetarëve e “vetëorganizuar” kishte me motot e njëjta sikurse të Edi Ramës në kohën kur Behgjet Pacolli qëndronte në protestën e Ramës në Tiranë.
Së pesti, involvimi i Policisë në zgjedhje. Edhe uniformat e policisë janë involvuar në dëmitimin e procesit dhe kjo është dëmi më i madh që i ka shkaktuar kjo logjikë qeverisëse Policisë së Kosovës.
Së gjashti, zgjedhjet me “ushtri” për mbrojtjen e votës. UMV (Ushtria për Mbrojtjen e Votës) është nevojitur secilit garues për të ruajtur vullnetin e qytetarëve nga manipulimi i votave dhe nga presioni i madh ndaj votuesve.
Së shtati, jostabiliteti institucional gjatë periudhës së zgjedhjeve. Menjëherë pas rundit të parë, më 19 nëntor nga Zanzibari u njoftua opinioni publik se Qeveria e Kosovës është prishur.
Të gjitha këto tregojnë për dëmtimin e madh që i është bërë demokracisë në Kosovë. Të gjitha këto tregojnë se Kosova po jeton në “Zanzibar demokraci”, prandaj edhe ka pasur “Zanzibar zgjedhje”.
Autori është Sekretar i Përgjithshëm i AAK-së. Ky shkrim është bërë enkas për “Kohën Ditore”
Botuar në “Koha DITORE” më 22 dhjetor 2009, fq. 11.
Zanzibar demokraci, zanzibar zgjedhje
Kosova po jeton në “zanzibar demokraci” dhe kështu ka mbajtur “zanzibar zgjedhje”. Larg standardeve, pa vullnet politik institucional, pa përgatitje të duhura, pa përgjegjësi shtetërore. Nga shantazhet e kryeministrit deri te importimi i modelit Edi Rama në Gjakovë, demokracia në Kosovë u dëmtuar sërish
Shkruan: BURIM RAMADANI
Procesi zgjedhor në Kosovë është përcjell i tëri me shumë dilema, dyshime të mëdha dhe mos-besim të fuqishëm. Kjo si pasojë e tri elementeve kryesore. Së pari, për shkak të mos-gatishmërisë politike institucionale të liderëve të vendit (presidentit dhe kryeministrit) për përgatitjet e duhura politike dhe teknike. Së dyti, për shkak të mungesës së madhe të transparencës kaq shumë të nevojshme në Kosovë. Dhe, së treti, për shkak të vendimmarrjes së papërgjegjshme gjatë këtyre mujave të fundit.
Presidenti dhe kryeministri talleshin me të tjerët, tash ata mbetën të tallurit
Në periudhën e përgatitjeve për zgjedhje është jashtëzakonisht e nevojshme transparenca dhe vendimmarrja e përgjegjshme. Kjo jo vetëm sa për të plotësuar një formalitet, por për të arritur vërtetë përmbushjen e standardeve të nevojshme për një proces të suksesshëm dhe të garantuar. Prej këtu mund të fillojmë analizën kur flasim për zgjedhjet e posapërfunduara në Kosovë. Kjo kërkohej edhe në Kosovë që nga muajt prill dhe maj të këtij viti. Por, assesi të ndodhte. Të gjithëve na kujtohet si partitë politike opozitare (dhe në veçanti AAK-ja) është dashur të bëjnë presion të madh publik madje vetëm për të filluar konsultimet e para për kohën e mbajtjes së zgjedhjeve. Në muajt e parë të pranverës 2009 nuk ka pasur gatishmëria politike për përgatitjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë, derisa në të njëjtën kohë, sikurse ju kujtohet, Komisioni Qendror Zgjedhor ishte plotësisht jo-funksional. Për më tepër, kryesuesi i KQZ-së kishte dhënë dorëheqje dhe kryeshefi ekzekutiv nuk ishte zgjedhur ende.
Në fund të pranverës, askush nuk dinte se si do të organizoheshin zgjedhjet. Të gjithë (ndoshta jo bash të gjithë) ishin të frikësuar dhe shqetësuar me atë që do të mund të ndodhte në këto zgjedhje për shkak të mos-përgatitjes së duhur teknike dhe politike. Kjo ka qenë një prej elementeve përse procesi është përcjellë tërë kohën me dilema të shumta, gjë që vazhdon të ndodh edhe më tutje.
Sidoqoftë, në muajt e para-verës disa takime konsultative u mbajtën. Nuk pati mirëkuptim as për datën e zgjedhjeve. Opozita dhe shoqëria civile kërkoi zgjedhje në tetor dhe nëntor, por PDK dhe LDK vendosën që ato të mbahen në nëntor dhe dhjetor. Madje, tallën mendimin e kundërt. Pra, edhe vendimi për datën e zgjedhjeve ishte i njëanshëm. Lëre më të tjerat.
Aspekti politik kishte adresë të qartë (Presidentin dhe Kryeministrin e Kosovës) dhe kjo ndikonte edhe në aspektin e përgatitjeve teknike, përkatësisht në KQZ dhe Sekretariatin e KQ-së. As kërkesa për kamera në vendvotime nuk u pranua. Madje, opinioni publik u mashtrua disa herë. Të gjitha partitë dolën se janë pro vendosjes së kamerave, por PDK-ja bashkë me minoritetet dhe kryesuesen e KQZ-së votoi kundër, ndërsa AKR-ja në votimin e parë nuk u paraqit fare.
Sido që të jetë, mesi i tetorit, sipas vendimit të kryetarit të shtetit, ishte periudha kur do të duhej të fillonte fushata për zgjedhjet lokale. Por, deri atëherë edhe kryetari dhe kryeministri ishin përfshirë në fushatë. Njëri duke inauguruar parqe në kryeqytet e tjetri duke kaluar secilën ditë në terren.
Edhe për çështjen e kohëzgjatjes së fushatës pati mospajtime. Derisa vetë patën filluar fushatën, dy udhëheqësit e shtetit (dhe partive në koalicion qeveritar) kërkonin dhe insistonin që fushata të zgjaste 21 ditë në vend të 30 ditëve që është paraparë me ligj. Me qëndrimin e qartë të dy partive opozitare, kjo tentativë për shkelje ligji u anulua.
Më tutje, kemi parë një fushatë tejet interesante, me akuza të rënda midis partnerëve të koalicionit qendror dhe në njëjtën kohë edhe fushatë paradoksale. Kryeministri Thaçi u akuzua nga partneri i vet në koalicion për logjikë dhe veprime komuniste, për diktaturë në miniaturë, për të qenit karikaturë në atë logjikë, për korrupsion, për krim të organizuar, për veprimtarinë negative të shërbimit të tij privat SHIK, për terrorizimin e qytetarëve të Prishtinës, e për çka jo. Por, kryeministri kishte filluar një logjikë tjetër: atë të premtimit të shumave tepër të mëdha për komunat, nëse aty do të fitonin kandidatët e partisë së tij. Për më shumë, ai kërcënonte dhe shantazhonte qytetarët dhe bizneset nëpër komuna të ndryshme nëse nuk do të fitonin të përzgjedhurit e tij për ato komuna. Një rast i këtillë i rëndë ishte në Suharekë, ku kryeministri Thaçi shprehte hapur këtë logjikë dhe mentalitet shantazhi.
Sovrani dhe verdiktin e vet. MOS PREK!
Sovrani dha verdiktin e vet. Këtë fjali jemi mësuar ta dëgjojmë secilën herë që ka zgjedhje. Por, kësaj duhet t’i shtojmë edhe dy fjalë: Sovrani dha verdiktin e vet. MOS PREK! Mirëpo, ky nuk është rasti i Kosovës. Shumë e shumë keqpërdorime të ndryshme morën hov. Ku më shumë e ku më pak, vota e qytetarit ishte në mëshirën e njerëzve ‘vullnetarë’ të grupeve të caktuara brenda partive politike.
Sidoqoftë, janë disa elemente negative kanë përcjellë këtë proces zgjedhor në Kosovë. Madje, këto elemente mbesin gjurmë të kqija edhe për periudhat e ardhshme zgjedhore.
Së pari, procesi ishte i papërgatitur mirë dhe me shumë dilema. Edhe vetë partitë politike dhe garuesit në këto zgjedhje nuk kanë besuar në proces. Certifikimi i zgjedhjeve nuk është mundësuar të bëhet në përputhje me Planin e Ahtisaarit dhe për këtë adresa kryesore është presidenti dhe kryeministri i vendit. Po ashtu, edhe në këto zgjedhje pastrimi i listave ka qenë një prej të metave kryesore.
Së dyti, është përdorë dhunë në periudhën e zgjedhjeve. Kandidati për kryetar të Mitrovicës është sulmuar me armë, derisa objekti i Komunës së Gjakovës është sulmuar me armë automatike nga një person i cili ishte pjesë e ekipit elektoral të kundër-kandidates. Dhuna në Deçan është një tjetër rast i rëndë gjatë kësaj periudhe.
Së treti, gjatë këtyre zgjedhjeve është futur “në lojë” edhe kërcënimi dhe shantazhimi i bizneseve dhe qytetarëve. Kryeministri ka kërcënuar dhe shantazhuar bizneset dhe qytetarët në komuna të ndryshme me mos-investim të ndonjë centi nëse nuk fitojnë kandidatët e partisë së tij, sikurse është rasti në Suharekë.
Së katërti, në këtë proces është parë tentimi për të importuar modelin e Edi Ramës, që u tentua të aplikohet në Gjakovë. Rasti i kësaj komune ishte një konspiracion i ndërtuar qartë midis Thaçit, Pacollit dhe SHIK-ut, ndërsa protesta e qytetarëve e “vetëorganizuar” kishte me motot e njëjta sikurse të Edi Ramës në kohën kur Behgjet Pacolli qëndronte në protestën e Ramës në Tiranë.
Së pesti, involvimi i Policisë në zgjedhje. Edhe uniformat e policisë janë involvuar në dëmitimin e procesit dhe kjo është dëmi më i madh që i ka shkaktuar kjo logjikë qeverisëse Policisë së Kosovës.
Së gjashti, zgjedhjet me “ushtri” për mbrojtjen e votës. UMV (Ushtria për Mbrojtjen e Votës) është nevojitur secilit garues për të ruajtur vullnetin e qytetarëve nga manipulimi i votave dhe nga presioni i madh ndaj votuesve.
Së shtati, jostabiliteti institucional gjatë periudhës së zgjedhjeve. Menjëherë pas rundit të parë, më 19 nëntor nga Zanzibari u njoftua opinioni publik se Qeveria e Kosovës është prishur.
Të gjitha këto tregojnë për dëmtimin e madh që i është bërë demokracisë në Kosovë. Të gjitha këto tregojnë se Kosova po jeton në “Zanzibar demokraci”, prandaj edhe ka pasur “Zanzibar zgjedhje”.
Autori është Sekretar i Përgjithshëm i AAK-së. Ky shkrim është bërë enkas për “Kohën Ditore”
Botuar në “Koha DITORE” më 22 dhjetor 2009, fq. 11.
1 comment:
Të lumtë o i nderuar Zotri Burim Ramadani.
Post a Comment