Loja pa fitues
Kosova në idealin e sigurisë globale
Kërcënimet trans-nacionale dhe krimi i organizuar, stabiliteti i shteteve, lëkundja e bashkëpunimit e ndërkombëtar mbi sigurinë, lëkundja nga repektimi i normave ndërkombëtare dhe shkelja flagrante të tyre, konfliktet e armatosura, konfliktet etnike, terrorizmi ndërkombëtar dhe islamizmi si lëvizje politike ekstreme janë çështje që adresohen në idealin e përbashkët për sigurinë globale. Kosova duhet të jetë pjesë obligimmarrëse e këtij ideali
Shkruan: Burim Ramadani
I
Bota e këtyre ditëve ka sfida të ndryshme sa i përket zhvillimit të sigurisë së përgjithshme globale, duke pasur parasysh elemente nga më të ndryshmet të kërcënimit global. Me të kaluar koha e Luftës së Ftohtë rreth dy dekada më parë, njerëzimi ka ndjerë zhvillim të hovshëm të demokracisë dhe mbi të gjitha të mentalitetit ndaj lirisë, të drejtave të njeriut, komuniteteve dhe mundësive të shoqërisë. Kështu më konkretisht, vendet që i përkisnin bllokut komunist totalitar dhe autoritar në masë të madhe i kthyen shpinën atij sistemi për t’u bashkuar në familjen e shteteve demokratike. Disa vende tjera kanë mbetur në stad më ulët të zhvillimit në këtë aspekt, derisa një numër shtetesh dhe organizatash paraqesin kërcënim për sistemin ndërkombëtar, demokracinë dhe zhvillimin njerëzor. Rajone të ndryshme ballafaqohen me sfida të ndryshme, të cilat gjithsessi kanë të bëjnë me elemente jodemokratike të arritjes së qëllimeve politike të shteteve apo organizatave të caktuara që kanë për synim përfitimin material, fundamental-shpirtëror dhe keqpërdorimin e masave në baza emocionale dhe terrorizuese.
II
Ballafaqimi me sfida të ndryshme ndërkombëtare është detyrë jo vetëm e bashkimeve apo organizatave të caktuara që bashkojnë shtete të ndryshme të botës. Ballafaqimi me kërcënimet ndërkombëtare të sigurisë është detyrë e përhershme e të gjitha shteteve veç e veç. Synimi që në këto politika të ketë bashkëpunim të ngushtë mes vendeve dhe institucioneve ndërkombëtare është domosdoshmërisht i nevojshëm dhe si i tillë i patejkalueshëm. “Ne kemi përpara shumë kërcënime të rrezikshme në këtë botë të rrezikshme”, tha këto kandidati Republikan për president të SHBA-ve, John McCain. Kjo është katërcipërisht e padiskutueshme as në nivelet politike dhe as në ato akademike. Kërcënimet për sigurinë globale përfshijnë fusha të rëndësishme. Disa prej tyre kanë të bëjën me: kërcënimet trans-nacionale, stabilitetin e shteteve individuale, lëkundjen e bashkëpunimit e ndërkombëtar mbi sigurinë, lëkundjen nga repektimi i normave ndërkombëtare dhe shkeljen flagrante të tyre (si në rastin e Gjeorgjisë), konfliktet e armatosura, konfliktetet etnike, terrorizmin ndërkombëtar dhe islamizmin, si lëvizje politike ekstreme.
III
Ballkani si rajon, ku gjendet Kosova, ka një rëndësi të posaçme në rrugën drejt Evropës, Azisë dhe një pjesë që lidhet me Afrikën veriore. Për më tepër, ky rajon përbëhet nga kombe të ndryshme, të cilat besojnë tradicionalisht në ri fetë e mëdha monoteiste. Përçarjet e thella mes këtyre kombeve kanë shkaktuar të paktën dy luftëra ballkanike dhe disa të tjera etnike më të lokalizuara, të përcjella me terror dhe katastrofa humanitare. Po ashtu, shumica dërmuese e këtyre shteteve janë të brishta dhe jostabile, derisa disa prej tyre ballafaqohet edhe me rreziqe për të dështuar si shtete. Krimi i organizuar është në një stad tejet të zhvilluar në rajonin Ballkanik dhe kjo i shton barrën shteteve individuale për të bashkëpunuar në këtë aspekt. Në të njëjtën kohë, zhvillimi ekonomik është më i ulti në Evropë dhe bruto-produkti kombëtar i pothuaj të gjitha shteteve ballkanike së bashku është më i ulët se ai i Francës apo Gjermanisë. E tërë kjo krijon një ambient të dëshiruar edhe për organizata të ndryshme që synojnë shtrirjen e ndikimit të tyre edhe sa i përket ekstremizmit islamik, që jo rallëherë ka vepruar përmes terrorizmit ndërkombëtar.
IV
Bashkë me pavarësimin e vendit, Kosova duhet të kujdeset edhe për përgatitjen adekuate të domosdoshme rreth kërcënimeve të ndryshme rajonale e globale. Sikurse tha McCain këtyre ditëve, “do të bashkojë gjithë eksperiencën time me botës dhe liderët botërorë, si dhe të gjitha mjetet në dispozion – diplomatike, ekonomike, ushtarake dhe fuqinë e idealit tonë - për të ndërtuar themelet e paqes stabile dhe afat-gjate”. Kosova tashmë duhet ta ndjejë dhe dëshmojë praktikisht veten pjesë e familjes së shteteve të pavarura dhe sovrane, si dhe pjesë e botës. Një aspekt i rëndësishëm për të dëshmuar këtë është edhe përgatitja në fushën e sigurisë rajonale, globale dhe luftimin e dukurive negative kërcënuese për demokracinë dhe botën. Prandaj, është koha kur duhet filluar me planifikimin e planifikimi i strategjisë së sigurisë dhe më pas të hartohet strategjia kombëtare e sigurisë. Si pjesë e rëndësishme e institucioneve dhe dokumenteve bazike të secilit shtet, Kosova tashmë duhet procedojë me Këshillin e Sigurisë dhe Strategjinë Nacionale të Sigurisë, duke mos vënë në diskutim orientimin politik e strategjik të këtyre akteve obligative. Me këtë, mbi të gjitha, Kosova i shërben asaj që McCain e quajti “fuqia e idealit tonë”.
Botuar në “Zëri” më 8 shtator 2008, fq. 11.
Kosova në idealin e sigurisë globale
Kërcënimet trans-nacionale dhe krimi i organizuar, stabiliteti i shteteve, lëkundja e bashkëpunimit e ndërkombëtar mbi sigurinë, lëkundja nga repektimi i normave ndërkombëtare dhe shkelja flagrante të tyre, konfliktet e armatosura, konfliktet etnike, terrorizmi ndërkombëtar dhe islamizmi si lëvizje politike ekstreme janë çështje që adresohen në idealin e përbashkët për sigurinë globale. Kosova duhet të jetë pjesë obligimmarrëse e këtij ideali
Shkruan: Burim Ramadani
I
Bota e këtyre ditëve ka sfida të ndryshme sa i përket zhvillimit të sigurisë së përgjithshme globale, duke pasur parasysh elemente nga më të ndryshmet të kërcënimit global. Me të kaluar koha e Luftës së Ftohtë rreth dy dekada më parë, njerëzimi ka ndjerë zhvillim të hovshëm të demokracisë dhe mbi të gjitha të mentalitetit ndaj lirisë, të drejtave të njeriut, komuniteteve dhe mundësive të shoqërisë. Kështu më konkretisht, vendet që i përkisnin bllokut komunist totalitar dhe autoritar në masë të madhe i kthyen shpinën atij sistemi për t’u bashkuar në familjen e shteteve demokratike. Disa vende tjera kanë mbetur në stad më ulët të zhvillimit në këtë aspekt, derisa një numër shtetesh dhe organizatash paraqesin kërcënim për sistemin ndërkombëtar, demokracinë dhe zhvillimin njerëzor. Rajone të ndryshme ballafaqohen me sfida të ndryshme, të cilat gjithsessi kanë të bëjnë me elemente jodemokratike të arritjes së qëllimeve politike të shteteve apo organizatave të caktuara që kanë për synim përfitimin material, fundamental-shpirtëror dhe keqpërdorimin e masave në baza emocionale dhe terrorizuese.
II
Ballafaqimi me sfida të ndryshme ndërkombëtare është detyrë jo vetëm e bashkimeve apo organizatave të caktuara që bashkojnë shtete të ndryshme të botës. Ballafaqimi me kërcënimet ndërkombëtare të sigurisë është detyrë e përhershme e të gjitha shteteve veç e veç. Synimi që në këto politika të ketë bashkëpunim të ngushtë mes vendeve dhe institucioneve ndërkombëtare është domosdoshmërisht i nevojshëm dhe si i tillë i patejkalueshëm. “Ne kemi përpara shumë kërcënime të rrezikshme në këtë botë të rrezikshme”, tha këto kandidati Republikan për president të SHBA-ve, John McCain. Kjo është katërcipërisht e padiskutueshme as në nivelet politike dhe as në ato akademike. Kërcënimet për sigurinë globale përfshijnë fusha të rëndësishme. Disa prej tyre kanë të bëjën me: kërcënimet trans-nacionale, stabilitetin e shteteve individuale, lëkundjen e bashkëpunimit e ndërkombëtar mbi sigurinë, lëkundjen nga repektimi i normave ndërkombëtare dhe shkeljen flagrante të tyre (si në rastin e Gjeorgjisë), konfliktet e armatosura, konfliktetet etnike, terrorizmin ndërkombëtar dhe islamizmin, si lëvizje politike ekstreme.
III
Ballkani si rajon, ku gjendet Kosova, ka një rëndësi të posaçme në rrugën drejt Evropës, Azisë dhe një pjesë që lidhet me Afrikën veriore. Për më tepër, ky rajon përbëhet nga kombe të ndryshme, të cilat besojnë tradicionalisht në ri fetë e mëdha monoteiste. Përçarjet e thella mes këtyre kombeve kanë shkaktuar të paktën dy luftëra ballkanike dhe disa të tjera etnike më të lokalizuara, të përcjella me terror dhe katastrofa humanitare. Po ashtu, shumica dërmuese e këtyre shteteve janë të brishta dhe jostabile, derisa disa prej tyre ballafaqohet edhe me rreziqe për të dështuar si shtete. Krimi i organizuar është në një stad tejet të zhvilluar në rajonin Ballkanik dhe kjo i shton barrën shteteve individuale për të bashkëpunuar në këtë aspekt. Në të njëjtën kohë, zhvillimi ekonomik është më i ulti në Evropë dhe bruto-produkti kombëtar i pothuaj të gjitha shteteve ballkanike së bashku është më i ulët se ai i Francës apo Gjermanisë. E tërë kjo krijon një ambient të dëshiruar edhe për organizata të ndryshme që synojnë shtrirjen e ndikimit të tyre edhe sa i përket ekstremizmit islamik, që jo rallëherë ka vepruar përmes terrorizmit ndërkombëtar.
IV
Bashkë me pavarësimin e vendit, Kosova duhet të kujdeset edhe për përgatitjen adekuate të domosdoshme rreth kërcënimeve të ndryshme rajonale e globale. Sikurse tha McCain këtyre ditëve, “do të bashkojë gjithë eksperiencën time me botës dhe liderët botërorë, si dhe të gjitha mjetet në dispozion – diplomatike, ekonomike, ushtarake dhe fuqinë e idealit tonë - për të ndërtuar themelet e paqes stabile dhe afat-gjate”. Kosova tashmë duhet ta ndjejë dhe dëshmojë praktikisht veten pjesë e familjes së shteteve të pavarura dhe sovrane, si dhe pjesë e botës. Një aspekt i rëndësishëm për të dëshmuar këtë është edhe përgatitja në fushën e sigurisë rajonale, globale dhe luftimin e dukurive negative kërcënuese për demokracinë dhe botën. Prandaj, është koha kur duhet filluar me planifikimin e planifikimi i strategjisë së sigurisë dhe më pas të hartohet strategjia kombëtare e sigurisë. Si pjesë e rëndësishme e institucioneve dhe dokumenteve bazike të secilit shtet, Kosova tashmë duhet procedojë me Këshillin e Sigurisë dhe Strategjinë Nacionale të Sigurisë, duke mos vënë në diskutim orientimin politik e strategjik të këtyre akteve obligative. Me këtë, mbi të gjitha, Kosova i shërben asaj që McCain e quajti “fuqia e idealit tonë”.
Botuar në “Zëri” më 8 shtator 2008, fq. 11.
No comments:
Post a Comment