Loja pa fitues
Si të luftohet korrupsioni dhe krimi i organizuar?
Me krijimin e shtetit, edhe mekanizmat për luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar janë në dorën e qeverisë, që do të thotë se edhe përgjegjësia politike e qytetare është mbi udhëheqjen institucionale. Qeveria duhet të ndërmerr hapa të shpejtë dhe të fuqishëm nëse dëshiron të shpëtojë të tashmen dhe të ardhmen e vendit. Formulat ekzistojnë, ato duhet të zbatohen me përkushtim
Shkruan: Burim Ramadani
I
Luftimi i korrupsionit dhe krimit të organizuar në Kosovë është bërë domosdoshmëri e padiskutueshme nëse vendi dëshiron të zhvillohet drejt të ardhmes evropiane dhe demokratike. Pak më shumë se dhjetë pas luftës dhe fillimit të jetës së re në Kosovë, institucionet publike janë mbërthyer në nivelin më të avancuar të korrupsionit të deritashëm, duke e kthyer atë nga keqpërdorimit dhe aferat korruptive individuale në sistem korruptiv të dëmshëm të tashmen dhe të ardhmen. Por, korrupsioni nuk është e vetmja dukuri negative në vend. Krimi i organizuar është një tjetër zhvillim negativ, i cili duhet se është më i theksuar tash kur Kosova ka fituar mundësinë e qeverisjes së vetes. Pas shpalljes së pavarësisë, disa raporte ndërkombëtare kanë gjetur mangësi të mëdha të shtetit në aspektin e parandalimit dhe luftimit të krimit të organizuar. Madje, Kosova është cilësuar si çerdhe e trafikimit të qenieve njerëzore. Sigurisht se këto dukuri negative nuk janë zhvilluar vetëm në periudhën e pas-shpalljes së pavarësisë, dhe do të ishte gabim nëse kjo çështje trajtohen në atë mënyrë. Pa dyshim se zhvillimi i krimit të organizuar ka kërkuar një periudhë më të gjatë, madje më shumë se dhjetë vjetët e pas-luftës. Porse, me krijimin e shtetit, edhe mekanizmat për luftimin e krimit të organizuar janë në dorën e qeverisë së vendit, që do të thotë se edhe përgjegjësia politike, qytetare dhe kombëtare është mbi udhëheqjen institucionale.
Luftimi i korrupsionit dhe krimit të organizuar në Kosovë është bërë domosdoshmëri e padiskutueshme nëse vendi dëshiron të zhvillohet drejt të ardhmes evropiane dhe demokratike. Pak më shumë se dhjetë pas luftës dhe fillimit të jetës së re në Kosovë, institucionet publike janë mbërthyer në nivelin më të avancuar të korrupsionit të deritashëm, duke e kthyer atë nga keqpërdorimit dhe aferat korruptive individuale në sistem korruptiv të dëmshëm të tashmen dhe të ardhmen. Por, korrupsioni nuk është e vetmja dukuri negative në vend. Krimi i organizuar është një tjetër zhvillim negativ, i cili duhet se është më i theksuar tash kur Kosova ka fituar mundësinë e qeverisjes së vetes. Pas shpalljes së pavarësisë, disa raporte ndërkombëtare kanë gjetur mangësi të mëdha të shtetit në aspektin e parandalimit dhe luftimit të krimit të organizuar. Madje, Kosova është cilësuar si çerdhe e trafikimit të qenieve njerëzore. Sigurisht se këto dukuri negative nuk janë zhvilluar vetëm në periudhën e pas-shpalljes së pavarësisë, dhe do të ishte gabim nëse kjo çështje trajtohen në atë mënyrë. Pa dyshim se zhvillimi i krimit të organizuar ka kërkuar një periudhë më të gjatë, madje më shumë se dhjetë vjetët e pas-luftës. Porse, me krijimin e shtetit, edhe mekanizmat për luftimin e krimit të organizuar janë në dorën e qeverisë së vendit, që do të thotë se edhe përgjegjësia politike, qytetare dhe kombëtare është mbi udhëheqjen institucionale.
II
Urgjenca e fillimit të një trajtimi ndryshe dhe të vendosur në lufttimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar përfshin të gjitha nivelet e qeverisjes së vendit. Normalisht se përgjegjësia kryesore e kësaj domosdoshmërie bie mbi qeverinë e Kosovës, si institucioni më i lartë ekzekutiv vendor. Nuk është se institucionet tjera dhe shoqëria civile janë pa përgegjësi, por aspekti ekzekutiv rëndon plotësisht mbi qeverinë e një vendi. Dhe, për të gjithë ata që duan të punojnë në të mirë të vendit dhe shoqërisë, në të mirë të së tashmes dhe të ardhmes, veprimet që duhet të ndërmerren qysh në fillim të qasjes së re janë krejtësisht të qarta. Çka duhet bërë në të vërtetë për të hapur rrugën që të fillojë vendosmërisht lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar? Përpos vullnetit të qartë dhe të theksuar politik për të bërë këtë, qeveria e vendit duhet që: të bëjë funksionalizimin e të gjitha mekanizmave të zbatimit të ligjit; të ndërtojë një qasje të posaçme për luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar; të miratojë dhe zbatojë ligjet, strategjitë dhe planet e veprimit për sektorët veç e veç; në mënyrë të veçantë të zhvillojë Policinë e Kosovës, duke ndikuar në profesionalizimin e mëtejshëm dhe autonominë operative të Policisë; të ndërtojë Policinë Kufitare; të aplikojë parimin “Zero tolerancë” për të gjitha profesionet e zbatimit të ligjit; si dhe të qartësojë politikat dhe veprimet për parandalimin dhe reduktimin e krimit.
Urgjenca e fillimit të një trajtimi ndryshe dhe të vendosur në lufttimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar përfshin të gjitha nivelet e qeverisjes së vendit. Normalisht se përgjegjësia kryesore e kësaj domosdoshmërie bie mbi qeverinë e Kosovës, si institucioni më i lartë ekzekutiv vendor. Nuk është se institucionet tjera dhe shoqëria civile janë pa përgegjësi, por aspekti ekzekutiv rëndon plotësisht mbi qeverinë e një vendi. Dhe, për të gjithë ata që duan të punojnë në të mirë të vendit dhe shoqërisë, në të mirë të së tashmes dhe të ardhmes, veprimet që duhet të ndërmerren qysh në fillim të qasjes së re janë krejtësisht të qarta. Çka duhet bërë në të vërtetë për të hapur rrugën që të fillojë vendosmërisht lufta kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar? Përpos vullnetit të qartë dhe të theksuar politik për të bërë këtë, qeveria e vendit duhet që: të bëjë funksionalizimin e të gjitha mekanizmave të zbatimit të ligjit; të ndërtojë një qasje të posaçme për luftimin e korrupsionit dhe krimit të organizuar; të miratojë dhe zbatojë ligjet, strategjitë dhe planet e veprimit për sektorët veç e veç; në mënyrë të veçantë të zhvillojë Policinë e Kosovës, duke ndikuar në profesionalizimin e mëtejshëm dhe autonominë operative të Policisë; të ndërtojë Policinë Kufitare; të aplikojë parimin “Zero tolerancë” për të gjitha profesionet e zbatimit të ligjit; si dhe të qartësojë politikat dhe veprimet për parandalimin dhe reduktimin e krimit.
III
Formula të rëndësishme dhe efikase për luftimin e qartë dhe të fuqishëm të korrupsionit në mënyrë të ndarë nga dukuritë tjera negative janë provuar si të suksesshme në vende të ndryshme të botës. Së fundmi, disa vende të rajonit kanë treguar përparim të dukshëm në zvogëlimin e korrupsionit. Është tejet e rëndësishme që, përpos tjerash, një shtet të largojë dhe zhduk sistemin korruptiv të ndërtuar gjatë kohës. Rasti i tashëm i Kosovës është i ndjeshëm dhe duhet të trajtohet si shtet ku është instaluar sistemi korruptiv institucional. Prandaj, qeveria kosovare duhet që të ndërmerr hapa të shpejtë dhe të fuqishëm nëse dëshiron të shpëtojë të tashmen dhe të ardhmen e vendit. Kështu, qeveria duhet që sa më shpejtë që është e mundur të: zvogëlojë shpenzimet qeveritare; zhvillojë dhe ristrukturojë sistemin e regjistrimit të pasurive të patundshme; shtrijë në të gjitha nivelet procesin e tenderimeve on-line dhe të vendosen xhirimet në hapjet e secilit tender; të reformojë të gjitha procedurat në të gjithë sektorët ku shfaqen ende fenomene korrupsioni; sikurse edhe të rris në mënyrë të dukeshme (realisht të vendos fillimin) transparencën në të gjitha nivelet vendim-marrëse dhe shpenzuese të buxhetit të Kosovës.
Formula të rëndësishme dhe efikase për luftimin e qartë dhe të fuqishëm të korrupsionit në mënyrë të ndarë nga dukuritë tjera negative janë provuar si të suksesshme në vende të ndryshme të botës. Së fundmi, disa vende të rajonit kanë treguar përparim të dukshëm në zvogëlimin e korrupsionit. Është tejet e rëndësishme që, përpos tjerash, një shtet të largojë dhe zhduk sistemin korruptiv të ndërtuar gjatë kohës. Rasti i tashëm i Kosovës është i ndjeshëm dhe duhet të trajtohet si shtet ku është instaluar sistemi korruptiv institucional. Prandaj, qeveria kosovare duhet që të ndërmerr hapa të shpejtë dhe të fuqishëm nëse dëshiron të shpëtojë të tashmen dhe të ardhmen e vendit. Kështu, qeveria duhet që sa më shpejtë që është e mundur të: zvogëlojë shpenzimet qeveritare; zhvillojë dhe ristrukturojë sistemin e regjistrimit të pasurive të patundshme; shtrijë në të gjitha nivelet procesin e tenderimeve on-line dhe të vendosen xhirimet në hapjet e secilit tender; të reformojë të gjitha procedurat në të gjithë sektorët ku shfaqen ende fenomene korrupsioni; sikurse edhe të rris në mënyrë të dukeshme (realisht të vendos fillimin) transparencën në të gjitha nivelet vendim-marrëse dhe shpenzuese të buxhetit të Kosovës.
IV
Trajtimi i krimit të organizuar është çështje tjetër që kërkon vullnet, guxim, dije dhe përkushtim institucional dhe individual të udhëheqjes së shtetit. Kjo, mbi të gjitha, kërkon shmangien e çfarëdo lloj përzierje të vet udhëheqjes shtetërore në veprimet që përfshihen, ndihmojnë apo nuk pengojnë zhvillimin e krimit të organizuar. Prandaj, institucionet e vendit duhet që sa më parë që është e mundur të: rris buxhetin për të ardhurat e punëtorëve dhe profesionistëve brenda mekanzimave të zbatimit të ligjit; investojë fuqishëm në pajisjet teknike profesionale të nevojshme; funksionalizojë sigurimet e nevojshme për pjesëtarët e mekanzimave të zbatimit të ligjit; investojë në trajnimet më të avancuara për pjesëtarët e mekanzimave të zbatimit të ligjit; anëtarësojë Kosovën në strukturat rajonale dhe ndërkombëtare të luftimit të krimit të organizuar; si dhe të prijë në iniciativat rajonale për luftimin e krimit të organizuar. Përpos kësaj, duhet që definitivisht të aplikohet një parim që ka të bëjë me shmangien e përsëritjes së veprës penale nga të njëjtit zyrtarë apo qytetarë. Parimi “Zero tolerancë” duhet të futet në të gjitha profesionet që kanë të bëjnë me zbatimin e ligjit. Të dhënat kriminale/penale të personave të dënuar për shkak të ndonjë rasti të korrupsionit apo krimi të organizuar që është shkaktuar lidhur me profesionin e tyre nuk duhet të shlyhen asnjëherë. Mbajtja e dënimit nuk duhet të ketë efekt restaurues në ‘integritetin personal’ të personave përgjegjës për zbatimin e ligjit.
Trajtimi i krimit të organizuar është çështje tjetër që kërkon vullnet, guxim, dije dhe përkushtim institucional dhe individual të udhëheqjes së shtetit. Kjo, mbi të gjitha, kërkon shmangien e çfarëdo lloj përzierje të vet udhëheqjes shtetërore në veprimet që përfshihen, ndihmojnë apo nuk pengojnë zhvillimin e krimit të organizuar. Prandaj, institucionet e vendit duhet që sa më parë që është e mundur të: rris buxhetin për të ardhurat e punëtorëve dhe profesionistëve brenda mekanzimave të zbatimit të ligjit; investojë fuqishëm në pajisjet teknike profesionale të nevojshme; funksionalizojë sigurimet e nevojshme për pjesëtarët e mekanzimave të zbatimit të ligjit; investojë në trajnimet më të avancuara për pjesëtarët e mekanzimave të zbatimit të ligjit; anëtarësojë Kosovën në strukturat rajonale dhe ndërkombëtare të luftimit të krimit të organizuar; si dhe të prijë në iniciativat rajonale për luftimin e krimit të organizuar. Përpos kësaj, duhet që definitivisht të aplikohet një parim që ka të bëjë me shmangien e përsëritjes së veprës penale nga të njëjtit zyrtarë apo qytetarë. Parimi “Zero tolerancë” duhet të futet në të gjitha profesionet që kanë të bëjnë me zbatimin e ligjit. Të dhënat kriminale/penale të personave të dënuar për shkak të ndonjë rasti të korrupsionit apo krimi të organizuar që është shkaktuar lidhur me profesionin e tyre nuk duhet të shlyhen asnjëherë. Mbajtja e dënimit nuk duhet të ketë efekt restaurues në ‘integritetin personal’ të personave përgjegjës për zbatimin e ligjit.
Autori është sekretar i përgjithshëm i AAK-së, shkrimi është bërë enkas për “Zëri”
Botuar në "Zëri" më 3 gusht 2009, fq.
No comments:
Post a Comment