Loja pa fitues
Hezitimi i vazhdueshëm në veri
Vendimi për tërheqjen e misionit të BE-së nga veriu i Kosovës është shenjë drejt pamundësisë së shtrirjes së autoritetit në tërë territorin e Kosovës. Kështu pati ndodhur edhe me UNMIK-un, mision ky që bënte llogari të mëdha politike edhe sa i përket mandatit të vetë. Institucionet e Kosovës nuk janë të afta ta bëjnë këtë, prandaj BE-ja nuk duhet hezituar në asnjë moment
Shkruan: Burim Ramadani
I
Ashtu sikurse ishte parashikuar qysh kohë më parë, situata e sigurisë dhe ajo politike në pjesë të caktuara të Kosovës, përkatësisht në veriun e vendit, është sfida e parë mjaft e rëndë për institucionet e Kosovës dhe praninë ndërkombëtare. Duke filluar qysh në ditët para pas shpalljes së pavarësisë së Kosovë, serbët kosovarë kanë treguar seriozitetin e përkushtimit të tyre për të mospranuar shtetin e ri dhe në të njëjtën kohë për të mos-pranuar po ashtu edhe misionin e ri të Bashkimit Evropian për sferën e sundimit të ligjit dhe të drejta të njeriut, përkatësisht në polici, drejtësi dhe implementim të pakos së Ahtisarit. Provokimet e rënda që pakica serbe i ka bërë shtetit të Kosovës dhe bashkësisë ndërkombëtare prezente këtu kanë për qëllim nxitjen e reagimit të njëjtë të popullatës shqiptare, për të arritur kështu të realizojnë planet e përgjithshme për ndarjen e Kosovës. Kjo së pari do të mund të arrihej përmes asaj që quhet ‘fakt i kryer’, duke kaluar më pas në formalizimin e gjendjes. Djegia e portave kufitare dhe shpërthimet kundër misionit të BE-së kanë për qëllim zbrapsjen e autoritetit legjitim dhe ndërkombëtar të Kosovës në pjesën e veriut të vendit, duke vënë në pikëpyetje të thellë të ardhmen e përbashkët.
II
Bashkimi Evropia ka filluar dërgimin e misionit të vet më të madh në historinë mbi gjysmëshekulli prejse është krijuar. Ky mision do të ketë sfida të përafërta me ato që kishte për mëse tetë vjet administrata e Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Këto sfida, të cilat madje mund të jenë edhe më të ndjeshme në javët dhe muajt e parë, kryesisht kanë të bëjnë me disa elemente të lidhura me shtrimin e pushtetit/autoritetit në tërë territorin e Kosovës, aplikimin e pushtetit në mënyrë jo-selektive, marrëdhëniet ndër-etnike, marrëdhëniet rajonale, zhvillimin ekonomik, sundimin e ligjit, efikasitetin në luftën që duhet të nis kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, sikurse edhe sfidën e përfitimit të bashkëpunimit të plotë dhe korrekt me institucionet vendore përfaqësuese të vullnetit të popullit. Derisa shumica e këtyre elementeve-sfida janë më afat-gjate, ato që kanë të bëjnë me serbët e Kosovës do të jenë vërtetë të rëndësishme dhe suskes-përcaktuese për vetë misionin, por edhe për Kosovën. Të shtrihet autoriteti në tërë territorin nuk duket se do të jetë e lehtë as për evropianët dhe shenja e parë e tërheqjes së përkohshme nga veriu u dha sinjal serbëve për vazhdim të kundërshtimeve.
III
Celulat e MUP-it të Serbisë ekzistojnë në disa pjesë të Kosovës dhe veçanërisht në pjesën e veriore të vendit. Tek e fundit, këto struktura paralele kanë filluar jetesën e vetë që prej pjesës së fundit të vitit 1999, kur Kosova veçmë ishte vendosur nën administrimin ndërkombëtar. UNMIK-u nuk ka tentuar asnjëherë në mënyrë të vendosur që të zbatojë një pjesë të mandatit të vetë të dhënë me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Administrata ndërkombëtare, sipas kësaj Rezolute, merr mbi vete autoritetin e vetëm legjistativ, ekzekutiv dhe të drejtësisë në Kosovë. Porse, kjo nuk është parë të jetë implementuar në rajone dhe vendbanime të caktuara në Kosovë, kryesisht ku kanë banuar pjesëtarët e komunitetit pakicë serb. Vazhdimësia e lejimit të funksionimit të strukturave paralele në Kosovë ka qenë një prej dështimeve tepër të mëdha të UNMIK-ut në Kosovë dhe për këtë misioni i BE-së nuk duhet të ketë hezitim në zbatimin e mandatit që ka marrë. Porse, lajmi i dy ditëve më parë nuk duket të jetë shpresues për këtë aspekt. Vetë përfaqësuesi i BE-së për Kosovën, Piter Feith, tha në Prizren se misioni i ij tërhiqet përkohshisht nga veriu, duke dhënë kështu dritën e gjelbër për vazhdimësinë e gjendjes.
IV
Çelësi i suksesit politik dhe institucional i Kosovës është dhe mbetet edhe për një kohë të caktuar rajoni i Mitrovicës. Për këtë, nevojitet qasje tejet serioze në rend të parë nga të zgjedhurit e Kosovës dhe më pas edhe nga bashkësia ndërkombëtare e përfaqësuar përmes BE-së dhe NATO-s. Porse, as vendorët e as ndërkombëtarët duket të mos kenë përkushtimin e duhur. Fatkeqësisht, angazhimi i qeverisë Thaçi duket se është krejt deklarativ, duke mos u ballafaquar asnjëherë brenda më shumë se një muaji me atë që po ndodh dhe atë që mund të ndodh. Deri më tash, asnjëherë nga qeveria nuk kemi dëgjuar se çka është duke ndodhur në veriun e Kosovë, çka mund të ndodh në javët dhe muajt në vijim, cilat janë veprimet e saj konkrete, çfarë duhet bërë populli, çfarë duhet bërë policia, KFOR-i dhe TMK-ja. Në të njëjtën kohë, vendimi për tërheqjen e misionit të BE-së nga veriu i Kosovës është shenjë drejt pamundësisë së shtrirjes së autoritetit në tërë territorin e Kosovës. Kështu pati ndodhur edhe me UNMIK-un, mision ky që bënte llogari të mëdha politike edhe sa i përket mandatit të vetë. Institucionet e Kosovës nuk janë të afta ta bëjnë këtë, prandaj BE-ja nuk duhet hezituar në asnjë moment.
Botuar në “Zëri” më 25 shkurt 2008, fq. 16.
Hezitimi i vazhdueshëm në veri
Vendimi për tërheqjen e misionit të BE-së nga veriu i Kosovës është shenjë drejt pamundësisë së shtrirjes së autoritetit në tërë territorin e Kosovës. Kështu pati ndodhur edhe me UNMIK-un, mision ky që bënte llogari të mëdha politike edhe sa i përket mandatit të vetë. Institucionet e Kosovës nuk janë të afta ta bëjnë këtë, prandaj BE-ja nuk duhet hezituar në asnjë moment
Shkruan: Burim Ramadani
I
Ashtu sikurse ishte parashikuar qysh kohë më parë, situata e sigurisë dhe ajo politike në pjesë të caktuara të Kosovës, përkatësisht në veriun e vendit, është sfida e parë mjaft e rëndë për institucionet e Kosovës dhe praninë ndërkombëtare. Duke filluar qysh në ditët para pas shpalljes së pavarësisë së Kosovë, serbët kosovarë kanë treguar seriozitetin e përkushtimit të tyre për të mospranuar shtetin e ri dhe në të njëjtën kohë për të mos-pranuar po ashtu edhe misionin e ri të Bashkimit Evropian për sferën e sundimit të ligjit dhe të drejta të njeriut, përkatësisht në polici, drejtësi dhe implementim të pakos së Ahtisarit. Provokimet e rënda që pakica serbe i ka bërë shtetit të Kosovës dhe bashkësisë ndërkombëtare prezente këtu kanë për qëllim nxitjen e reagimit të njëjtë të popullatës shqiptare, për të arritur kështu të realizojnë planet e përgjithshme për ndarjen e Kosovës. Kjo së pari do të mund të arrihej përmes asaj që quhet ‘fakt i kryer’, duke kaluar më pas në formalizimin e gjendjes. Djegia e portave kufitare dhe shpërthimet kundër misionit të BE-së kanë për qëllim zbrapsjen e autoritetit legjitim dhe ndërkombëtar të Kosovës në pjesën e veriut të vendit, duke vënë në pikëpyetje të thellë të ardhmen e përbashkët.
II
Bashkimi Evropia ka filluar dërgimin e misionit të vet më të madh në historinë mbi gjysmëshekulli prejse është krijuar. Ky mision do të ketë sfida të përafërta me ato që kishte për mëse tetë vjet administrata e Organizatës së Kombeve të Bashkuara. Këto sfida, të cilat madje mund të jenë edhe më të ndjeshme në javët dhe muajt e parë, kryesisht kanë të bëjnë me disa elemente të lidhura me shtrimin e pushtetit/autoritetit në tërë territorin e Kosovës, aplikimin e pushtetit në mënyrë jo-selektive, marrëdhëniet ndër-etnike, marrëdhëniet rajonale, zhvillimin ekonomik, sundimin e ligjit, efikasitetin në luftën që duhet të nis kundër korrupsionit dhe krimit të organizuar, sikurse edhe sfidën e përfitimit të bashkëpunimit të plotë dhe korrekt me institucionet vendore përfaqësuese të vullnetit të popullit. Derisa shumica e këtyre elementeve-sfida janë më afat-gjate, ato që kanë të bëjnë me serbët e Kosovës do të jenë vërtetë të rëndësishme dhe suskes-përcaktuese për vetë misionin, por edhe për Kosovën. Të shtrihet autoriteti në tërë territorin nuk duket se do të jetë e lehtë as për evropianët dhe shenja e parë e tërheqjes së përkohshme nga veriu u dha sinjal serbëve për vazhdim të kundërshtimeve.
III
Celulat e MUP-it të Serbisë ekzistojnë në disa pjesë të Kosovës dhe veçanërisht në pjesën e veriore të vendit. Tek e fundit, këto struktura paralele kanë filluar jetesën e vetë që prej pjesës së fundit të vitit 1999, kur Kosova veçmë ishte vendosur nën administrimin ndërkombëtar. UNMIK-u nuk ka tentuar asnjëherë në mënyrë të vendosur që të zbatojë një pjesë të mandatit të vetë të dhënë me Rezolutën 1244 të Këshillit të Sigurimit të OKB-së. Administrata ndërkombëtare, sipas kësaj Rezolute, merr mbi vete autoritetin e vetëm legjistativ, ekzekutiv dhe të drejtësisë në Kosovë. Porse, kjo nuk është parë të jetë implementuar në rajone dhe vendbanime të caktuara në Kosovë, kryesisht ku kanë banuar pjesëtarët e komunitetit pakicë serb. Vazhdimësia e lejimit të funksionimit të strukturave paralele në Kosovë ka qenë një prej dështimeve tepër të mëdha të UNMIK-ut në Kosovë dhe për këtë misioni i BE-së nuk duhet të ketë hezitim në zbatimin e mandatit që ka marrë. Porse, lajmi i dy ditëve më parë nuk duket të jetë shpresues për këtë aspekt. Vetë përfaqësuesi i BE-së për Kosovën, Piter Feith, tha në Prizren se misioni i ij tërhiqet përkohshisht nga veriu, duke dhënë kështu dritën e gjelbër për vazhdimësinë e gjendjes.
IV
Çelësi i suksesit politik dhe institucional i Kosovës është dhe mbetet edhe për një kohë të caktuar rajoni i Mitrovicës. Për këtë, nevojitet qasje tejet serioze në rend të parë nga të zgjedhurit e Kosovës dhe më pas edhe nga bashkësia ndërkombëtare e përfaqësuar përmes BE-së dhe NATO-s. Porse, as vendorët e as ndërkombëtarët duket të mos kenë përkushtimin e duhur. Fatkeqësisht, angazhimi i qeverisë Thaçi duket se është krejt deklarativ, duke mos u ballafaquar asnjëherë brenda më shumë se një muaji me atë që po ndodh dhe atë që mund të ndodh. Deri më tash, asnjëherë nga qeveria nuk kemi dëgjuar se çka është duke ndodhur në veriun e Kosovë, çka mund të ndodh në javët dhe muajt në vijim, cilat janë veprimet e saj konkrete, çfarë duhet bërë populli, çfarë duhet bërë policia, KFOR-i dhe TMK-ja. Në të njëjtën kohë, vendimi për tërheqjen e misionit të BE-së nga veriu i Kosovës është shenjë drejt pamundësisë së shtrirjes së autoritetit në tërë territorin e Kosovës. Kështu pati ndodhur edhe me UNMIK-un, mision ky që bënte llogari të mëdha politike edhe sa i përket mandatit të vetë. Institucionet e Kosovës nuk janë të afta ta bëjnë këtë, prandaj BE-ja nuk duhet hezituar në asnjë moment.
Botuar në “Zëri” më 25 shkurt 2008, fq. 16.
No comments:
Post a Comment