Loja pa fitues
Pasojat e zgjedhjeve serbe
Me mosndaljen e zgjedhjeve të Serbisë në territorin e Kosovës, situata e re mund të zhvillohet në një stad vërtetë të rëndë dhe të dëmtojë thellë përpjekjet e institucioneve të Kosovës për të qeverisur tërë territorin dhe qytetarët. Mbajtja e zgjedhjeve kalon nivelin e luftës së nervave dhe futet në rrethin që quhet provokim serioz i sovranitetit dhe stabilitetit të Kosovës
Shkruan: Burim Ramadani
I
Zgjedhjet e djeshme të Serbisë të mbajtura edhe në Republikën e Kosovës kanë ndritur dilema të ndryshme rreth vija të përgjithshme dhe specifike të funskionimit në Kosovë. Pavarësisht prej rezultateve të këtyre zgjedhjeve, votimet në Kosovë kanë shkaktuar në mënyrë të pakthyeshme një hendek të madh midis angazhimeve për stabilizimin e shtetit të Kosovës dhe gjendje faktike politike e në terren. Me mosndaljen e zgjedhjeve të Serbisë në territorin e Kosovës, situata e re mund të zhvillohet në një stad vërtetë të rëndë dhe dëmton thellë përpjekjet e institucioneve të Kosovës për të qeverisur tërë territorin dhe qytetarët. Kushdo që thotë se këto zgjedhje nuk kanë shkaktuar një situatë të re dhe shumë të rëndë, pa dyshim se nuk njeh apo nuk dëshiron të shoh atë që po ndodh. Se si do të pasjonë rrejdhat e mëtutjeshme duhet të analizohen thellësisht disa specifika të cilat do të mund të jenë në qendër të lëvizjeve politike në ditët dhe javët e ardhshme. Qëllimet politike të Beogradit duket qartë se janë destabilizimi i Kosovës në të gjitha nivelet, qofshin politike, juridike, kushtetuese, të sigurisë, sovranitetit, si dhe të prezencës ndërkombëtare.
Zgjedhjet e djeshme të Serbisë të mbajtura edhe në Republikën e Kosovës kanë ndritur dilema të ndryshme rreth vija të përgjithshme dhe specifike të funskionimit në Kosovë. Pavarësisht prej rezultateve të këtyre zgjedhjeve, votimet në Kosovë kanë shkaktuar në mënyrë të pakthyeshme një hendek të madh midis angazhimeve për stabilizimin e shtetit të Kosovës dhe gjendje faktike politike e në terren. Me mosndaljen e zgjedhjeve të Serbisë në territorin e Kosovës, situata e re mund të zhvillohet në një stad vërtetë të rëndë dhe dëmton thellë përpjekjet e institucioneve të Kosovës për të qeverisur tërë territorin dhe qytetarët. Kushdo që thotë se këto zgjedhje nuk kanë shkaktuar një situatë të re dhe shumë të rëndë, pa dyshim se nuk njeh apo nuk dëshiron të shoh atë që po ndodh. Se si do të pasjonë rrejdhat e mëtutjeshme duhet të analizohen thellësisht disa specifika të cilat do të mund të jenë në qendër të lëvizjeve politike në ditët dhe javët e ardhshme. Qëllimet politike të Beogradit duket qartë se janë destabilizimi i Kosovës në të gjitha nivelet, qofshin politike, juridike, kushtetuese, të sigurisë, sovranitetit, si dhe të prezencës ndërkombëtare.
II
Zgjatja e jetës dhe fuqizimi i strukturave paralele të Serbisë në Kosovën e pas-shpalljes së pavarësisë do të mund të ketë pasoja të rënda për stabilitetin e brendshëm dhe të jashtëm të Kosovës. Porse, me mbajtjen e zgjedhjeve lokale të Serbisë në Kosovë është vërtetë vështirë të shihet mundësia e eliminimit të këtyre strukturave. Pas votimeve të djeshme dhe më pas me krijimin e komunave qeverisjes lokale sipas ligjeve të shtetit të Serbisë në Kosovë faktikisht bëhet pothuaj i pamundur që qetësisht të shuhen strukturat prezente paralele serbe dhe njerëzit nga pakica serbe të integrohen në mënyrë të plotë në jetën politike dhe publike nën autoritetin e institucioneve të Republikës së Kosovës. Kjo në fakt e vendos Kosovën dhe bashkësinë ndërkombëtare para një akti të kryer, kur ngushtohet niveli i mundësive për lëvizje të dobishme politike të shumicës. Dy opsionet që mund të vëhen në diskutim janë përdorimi legal i forcës apo fillimi i negociimit të brendshëm dhe të jashtëm. Deri më tash, duket se përdorimi i forcës nuk është në vullnetin politik ndërkombëtar. Prandaj, rreziku është real që opsioni i negociimi të merr mbështetje.
Zgjatja e jetës dhe fuqizimi i strukturave paralele të Serbisë në Kosovën e pas-shpalljes së pavarësisë do të mund të ketë pasoja të rënda për stabilitetin e brendshëm dhe të jashtëm të Kosovës. Porse, me mbajtjen e zgjedhjeve lokale të Serbisë në Kosovë është vërtetë vështirë të shihet mundësia e eliminimit të këtyre strukturave. Pas votimeve të djeshme dhe më pas me krijimin e komunave qeverisjes lokale sipas ligjeve të shtetit të Serbisë në Kosovë faktikisht bëhet pothuaj i pamundur që qetësisht të shuhen strukturat prezente paralele serbe dhe njerëzit nga pakica serbe të integrohen në mënyrë të plotë në jetën politike dhe publike nën autoritetin e institucioneve të Republikës së Kosovës. Kjo në fakt e vendos Kosovën dhe bashkësinë ndërkombëtare para një akti të kryer, kur ngushtohet niveli i mundësive për lëvizje të dobishme politike të shumicës. Dy opsionet që mund të vëhen në diskutim janë përdorimi legal i forcës apo fillimi i negociimit të brendshëm dhe të jashtëm. Deri më tash, duket se përdorimi i forcës nuk është në vullnetin politik ndërkombëtar. Prandaj, rreziku është real që opsioni i negociimi të merr mbështetje.
III
Zinxhiri i rrjedhave të ardhshme gjithsesi lidhet me vazhdimin e ndikimit të vrazhdtë të Serbisë. Ky realisht ka qenë dhe është një qëllim të synuar të Qeverisë së Serbisë, sidomos prej kohës kur Kosova shpalli pavarësinë e saj më 17 shkurt 2008. Por, me zhvillimin e zgjedhjeve (sidomos atyre lokale) edhe në Kosovë, në të vërtetë Serbia ka fituar një betejë në luftën e mëtutjeshme për kontrollin e situatës në Kosovë. Me të drejtë këta poteza janë cilësuar edhe si ‘luftë nervash’ në përgjithësi, duke i dhënë kështu hapësirë mundësisë së fitores finale në bazë të asaj se cilën palë do ta lëshojnë nervat dhe kur do të ndodh kjo. Porse, mbajtja e zgjedhjeve kalon nivelin e luftës së nervave dhe futet në rrethin që quhet provokim serioz i sovranitetit dhe stabilitetit të Kosovës. Tashmë, Serbia ka arritur që edhe njëherë të jetë faktor i rëndësishëm i vendosjes për serbët e Kosovës dhe rrjedhimisht palë e rëndësishme për zhvillimet e mëtejshme në Kosovë. Qeveria e Beogradit veçmë është kthyer në palë negociuese me OKB-në edhe pas shpalljes së pavarësisë, ndërsa tash ajo do të ketë rolin direkt edhe në stabilitetin e përgjithshëm.
Zinxhiri i rrjedhave të ardhshme gjithsesi lidhet me vazhdimin e ndikimit të vrazhdtë të Serbisë. Ky realisht ka qenë dhe është një qëllim të synuar të Qeverisë së Serbisë, sidomos prej kohës kur Kosova shpalli pavarësinë e saj më 17 shkurt 2008. Por, me zhvillimin e zgjedhjeve (sidomos atyre lokale) edhe në Kosovë, në të vërtetë Serbia ka fituar një betejë në luftën e mëtutjeshme për kontrollin e situatës në Kosovë. Me të drejtë këta poteza janë cilësuar edhe si ‘luftë nervash’ në përgjithësi, duke i dhënë kështu hapësirë mundësisë së fitores finale në bazë të asaj se cilën palë do ta lëshojnë nervat dhe kur do të ndodh kjo. Porse, mbajtja e zgjedhjeve kalon nivelin e luftës së nervave dhe futet në rrethin që quhet provokim serioz i sovranitetit dhe stabilitetit të Kosovës. Tashmë, Serbia ka arritur që edhe njëherë të jetë faktor i rëndësishëm i vendosjes për serbët e Kosovës dhe rrjedhimisht palë e rëndësishme për zhvillimet e mëtejshme në Kosovë. Qeveria e Beogradit veçmë është kthyer në palë negociuese me OKB-në edhe pas shpalljes së pavarësisë, ndërsa tash ajo do të ketë rolin direkt edhe në stabilitetin e përgjithshëm.
IV
Zhagitja e qartësisë politike që po ndodh në Kosovën e pas-statusit sa i përket autoritetit kryesor në vend jep hapësirë edhe për realizimin e një qëllimi tjetër të Serbisë. Rritja e tensioneve ndër-etnike në Kosovë duket se është një synim politik i Beogradit, por mund të thuhet se kjo nuk është ka arritur në nivelin që do të dëshironte ndoshta shteti fqinj. Sidoqoftë, me mbajtjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë në nivelin e një problemi vërtetë kritik vendoset fakti i prodhimit të pushtetit politik në Kosovë që nuk do t’i përgjigjet as UNMIK-ut dhe as institucioneve të Kosovës. Me këtë mund të nënkuptohet forcimi i strukturave paralele dhe rrjedhimisht edhe me tensione ndër-etnike. Pozita e serbëve të Kosovës në këtë mes është duke u keqpërdorur në kontinuitet nga Serbia për të komplikuar procesin e përgjithshëm dhe situatën politike e të sigurisë në teren. Kjo deri më tash nuk ka hasur në ndonjë kundërpërgjigje të shumicës shqiptare në terren, mirëpo nuk duhet larguar asnjëherë rrezikun që kujdesi të humb nivelin. Atëherë, kriza do të mund të tejkalohej me aranzhmane të reja, nëse është e pamundur që Plani i Ahtisarit të shkatërrohet plotësisht.
Zhagitja e qartësisë politike që po ndodh në Kosovën e pas-statusit sa i përket autoritetit kryesor në vend jep hapësirë edhe për realizimin e një qëllimi tjetër të Serbisë. Rritja e tensioneve ndër-etnike në Kosovë duket se është një synim politik i Beogradit, por mund të thuhet se kjo nuk është ka arritur në nivelin që do të dëshironte ndoshta shteti fqinj. Sidoqoftë, me mbajtjen e zgjedhjeve lokale në Kosovë në nivelin e një problemi vërtetë kritik vendoset fakti i prodhimit të pushtetit politik në Kosovë që nuk do t’i përgjigjet as UNMIK-ut dhe as institucioneve të Kosovës. Me këtë mund të nënkuptohet forcimi i strukturave paralele dhe rrjedhimisht edhe me tensione ndër-etnike. Pozita e serbëve të Kosovës në këtë mes është duke u keqpërdorur në kontinuitet nga Serbia për të komplikuar procesin e përgjithshëm dhe situatën politike e të sigurisë në teren. Kjo deri më tash nuk ka hasur në ndonjë kundërpërgjigje të shumicës shqiptare në terren, mirëpo nuk duhet larguar asnjëherë rrezikun që kujdesi të humb nivelin. Atëherë, kriza do të mund të tejkalohej me aranzhmane të reja, nëse është e pamundur që Plani i Ahtisarit të shkatërrohet plotësisht.
Botuar në "Zëri" më 12 maj 2008, fq. 12.
No comments:
Post a Comment