Loja pa fitues
Fuqia e rinisë për Kosovën
Të drejtuar kah vlerat Perëndimore, aftësuar me parime bashkëkohore dhe liruar nga barrierat paradoksale, të rinjtë janë fuqia e Kosovë për rrugën drejt Perëndimit, drejt NATO-s dhe BE-së. Kjo fuqi duhet shfrytëzuar dhe vënë në lëvzije për vendin, për shoqërinë dhe shtetin. Energjia rinore mund të tejkalojë sfidat e radhës, të cilat fatmirësisht nuk kanë të bëjnë me ekzistencën njerëzore të qytetarëve të Kosovës
Shkruan: Burim Ramadani
I
Kosova e ka rrugën e qartë, ajo i takon Perëndimit dhe Evropës, dëshiron të bëhet pjesë e NATO-s dhe Bashkimit Evropian dhe të zhvillojë demokracinë. Kjo tashmë shumë herë është dëgjuar dhe vazhdon të dëgjohet në të gjitha nivelet e politikë-bërjes, formulimit të politikave, opinionit publik dhe koluareve të ndryshme. Madje edhe nëpër odat pseudo-tradicionale, ku pihet çaji pa ndërprerë, nuk ka dilemë se kah duhet të shkojë Kosova – drejt Perëndimit. Mirëpo, përpos çajit dhe tymit të duhanit, qoftë me apo pa llulla, oda mbetet e pandryshuar. Dhe, pas një nate të tërë të diskutimit të pandalshëm rreth politikës dhe drejtimit të Kosovës kah Amerika e Evropa, odëtarët përsëri presin që të takohen natën tjetër dhe të rifillojnë të njëjtat diskutime, rreth të njëjtës temë, me të njëjtin përfundim. Dhe kështu, natë për natë e deri në mëngjes, disa të rinjë që kanë mundësinë të ngrohin çajin saherë që ftohet, dëgjojnë të njëjtat diskutime, rreth të njëjtës temë, me të njëjtin përfundim. Kështu çështja e rrugëtimit drejt Perëndimit është gjithnjë në “rend të natës” dhe të rinjtë shërbyes mund të jenë dëshmitarë të diskutimeve të gjera e të gjata se si Kosova është evropiane, madje më shumë se shumë shtete që tashmë me dekada kanë zhvilluar shoqëritë demokratike.
II
Koncepti filozofik i demokratizimit të një shoqërie dhe një shteti nuk mund të zhvillohet dhe zbatohet në rrugë e grupe të izoluara dhe të pashpresa. Ky duhet të kthehet në koncept gjithëpërfshirës politik të zhvillimit të qeverisjes së mirë civile dhe të bazuara në ligje të standardeve evropiane. Pastaj, e tërë kjo duhet të kthehet në strategji e plane konkrete për përmbushjen e secilit standard dhe parim veç e veç, për t’u thelluar në mentalitet qeverisjeje në të gjitha nivelet dhe sferat e jetës, me fokus të veçantë në institucionet publike dhe shoqërinë civile. E gjithë, rrjedhimisht, kjo do të ndikonte në përafrimin e zhvillimit shoqëror të Kosovës me vendet Perëndimore, për të sjellë më pas pa dyshim krijimin e kulturës dhe një tradite të funksionimit demokratik dhe Perëndimor të shtetit dhe shoqërisë. Krejt kjo nuk është diçka e pamundur, nuk është kërkesë e jashtëzakonshme. Është parë të jetë arritur në vende të ndryshme të botës, të cilat kanë kaluar histori të dhimbshme sikurse Kosova, e po ashtu kanë pasur zigzage të tilla sikurse në Ballkan.
III
Kriteret e ndryshme që duhet të plotësohen gjatë procesit të demokratizimit të vendit nuk janë asgjë më tepër sesa kujdes i përhershëm për mos-shkelje të rregullave demokratike, për krjim të hapësirë për të gjitha grupet në shoqëri, respektim të të drejtave të njeriut, decentralizim të pushtetit aq sa është e mundur, partneritet dhe jo ndërhyjes të politikës në biznes dhe anasjelltas, luftim të krimit të organizuar, ulje maksimale të korrupsionit, ngritje të standardit jetësor, liri të shprehjes dhe informimit, e pse jo edhe promovim të kulturës e traditës. Nëse këto analizohen nga aspekti i kapaciteteve që ka Kosova, ndihmesa e Perëndimit është e domosdoshme dhe për këtë nuk duhet fajësuar askë, por duhet thithur sa më shumë përvojë, trajnime dhe edukim. Porse, kjo është tërësisht e varur nga vetë Kosova nëse analizohet nga aspekti i vullnetit politik. Për këtë duhet drejtuar kërkesat kah elita politike, e cila hë për hë nuk po arrin të artikulojë në mënyrën më të mirë këtë aspiratë të qytetarëve (edhe odëtarëve) dhe kërkesë të bashkësisë ndërkombëtare.
IV
Kalimi nga faza emergjente dhe shtet-formuese në atë të demokratizimit të plotë dhe evropianizimit të Kosovës është sa përgjegjësi, aq edhe detyrë fisnike për secilin që e sheh këtë si mision qoftë edhe personal. Për këtë, pos rolit aktiv që duhet të luajë elita politike e vendit, shoqëria civile dhe bashkësia ndërkombëtare, duhet hapur mundësinë e zhvillimit të ndikimit të rinisë, që në Kosovë përbën shumicën e padiskutueshme. Të drejtuar kah vlerat Perëndimore, aftësuar me parime bashkëkohore dhe liruar nga barrierat paradoksale, të rinjtë janë fuqia e Kosovë për rrugën drejt Perëndimit, drejt NATO-s dhe BE-së. Kjo fuqi duhet shfrytëzuar për vendin, për shoqërinë dhe shtetin. Politika nuk është asgjë më shumë se një mision për njerëz të pasionuar drejt të ardhmes më të mirë për shoqërinë. I mbetet organizimeve të ndryshme politike t’i krijojnë mundësi dhe hapësirë kësaj fuqie të rinisë, derisa të rinjtë duhet organizuar veten për të kthyer vullnetin në përkushtim dhe punë konkrete. Energjia rinore mund të tejkalojë sfidat e radhës, të cilat fatmirësisht nuk kanë të bëjnë me ekzistencën njerëzore të qytetarëve të Kosovës. Të rinjtë nuk duhet parë më vetëm si shërbyes odëtarësh, por si pjesë e rëndësishme e udhëheqjes. Sa më parë, aq më mirë.
Botuar në “Zëri” më 13 tetor 2008, fq. 11.
Fuqia e rinisë për Kosovën
Të drejtuar kah vlerat Perëndimore, aftësuar me parime bashkëkohore dhe liruar nga barrierat paradoksale, të rinjtë janë fuqia e Kosovë për rrugën drejt Perëndimit, drejt NATO-s dhe BE-së. Kjo fuqi duhet shfrytëzuar dhe vënë në lëvzije për vendin, për shoqërinë dhe shtetin. Energjia rinore mund të tejkalojë sfidat e radhës, të cilat fatmirësisht nuk kanë të bëjnë me ekzistencën njerëzore të qytetarëve të Kosovës
Shkruan: Burim Ramadani
I
Kosova e ka rrugën e qartë, ajo i takon Perëndimit dhe Evropës, dëshiron të bëhet pjesë e NATO-s dhe Bashkimit Evropian dhe të zhvillojë demokracinë. Kjo tashmë shumë herë është dëgjuar dhe vazhdon të dëgjohet në të gjitha nivelet e politikë-bërjes, formulimit të politikave, opinionit publik dhe koluareve të ndryshme. Madje edhe nëpër odat pseudo-tradicionale, ku pihet çaji pa ndërprerë, nuk ka dilemë se kah duhet të shkojë Kosova – drejt Perëndimit. Mirëpo, përpos çajit dhe tymit të duhanit, qoftë me apo pa llulla, oda mbetet e pandryshuar. Dhe, pas një nate të tërë të diskutimit të pandalshëm rreth politikës dhe drejtimit të Kosovës kah Amerika e Evropa, odëtarët përsëri presin që të takohen natën tjetër dhe të rifillojnë të njëjtat diskutime, rreth të njëjtës temë, me të njëjtin përfundim. Dhe kështu, natë për natë e deri në mëngjes, disa të rinjë që kanë mundësinë të ngrohin çajin saherë që ftohet, dëgjojnë të njëjtat diskutime, rreth të njëjtës temë, me të njëjtin përfundim. Kështu çështja e rrugëtimit drejt Perëndimit është gjithnjë në “rend të natës” dhe të rinjtë shërbyes mund të jenë dëshmitarë të diskutimeve të gjera e të gjata se si Kosova është evropiane, madje më shumë se shumë shtete që tashmë me dekada kanë zhvilluar shoqëritë demokratike.
II
Koncepti filozofik i demokratizimit të një shoqërie dhe një shteti nuk mund të zhvillohet dhe zbatohet në rrugë e grupe të izoluara dhe të pashpresa. Ky duhet të kthehet në koncept gjithëpërfshirës politik të zhvillimit të qeverisjes së mirë civile dhe të bazuara në ligje të standardeve evropiane. Pastaj, e tërë kjo duhet të kthehet në strategji e plane konkrete për përmbushjen e secilit standard dhe parim veç e veç, për t’u thelluar në mentalitet qeverisjeje në të gjitha nivelet dhe sferat e jetës, me fokus të veçantë në institucionet publike dhe shoqërinë civile. E gjithë, rrjedhimisht, kjo do të ndikonte në përafrimin e zhvillimit shoqëror të Kosovës me vendet Perëndimore, për të sjellë më pas pa dyshim krijimin e kulturës dhe një tradite të funksionimit demokratik dhe Perëndimor të shtetit dhe shoqërisë. Krejt kjo nuk është diçka e pamundur, nuk është kërkesë e jashtëzakonshme. Është parë të jetë arritur në vende të ndryshme të botës, të cilat kanë kaluar histori të dhimbshme sikurse Kosova, e po ashtu kanë pasur zigzage të tilla sikurse në Ballkan.
III
Kriteret e ndryshme që duhet të plotësohen gjatë procesit të demokratizimit të vendit nuk janë asgjë më tepër sesa kujdes i përhershëm për mos-shkelje të rregullave demokratike, për krjim të hapësirë për të gjitha grupet në shoqëri, respektim të të drejtave të njeriut, decentralizim të pushtetit aq sa është e mundur, partneritet dhe jo ndërhyjes të politikës në biznes dhe anasjelltas, luftim të krimit të organizuar, ulje maksimale të korrupsionit, ngritje të standardit jetësor, liri të shprehjes dhe informimit, e pse jo edhe promovim të kulturës e traditës. Nëse këto analizohen nga aspekti i kapaciteteve që ka Kosova, ndihmesa e Perëndimit është e domosdoshme dhe për këtë nuk duhet fajësuar askë, por duhet thithur sa më shumë përvojë, trajnime dhe edukim. Porse, kjo është tërësisht e varur nga vetë Kosova nëse analizohet nga aspekti i vullnetit politik. Për këtë duhet drejtuar kërkesat kah elita politike, e cila hë për hë nuk po arrin të artikulojë në mënyrën më të mirë këtë aspiratë të qytetarëve (edhe odëtarëve) dhe kërkesë të bashkësisë ndërkombëtare.
IV
Kalimi nga faza emergjente dhe shtet-formuese në atë të demokratizimit të plotë dhe evropianizimit të Kosovës është sa përgjegjësi, aq edhe detyrë fisnike për secilin që e sheh këtë si mision qoftë edhe personal. Për këtë, pos rolit aktiv që duhet të luajë elita politike e vendit, shoqëria civile dhe bashkësia ndërkombëtare, duhet hapur mundësinë e zhvillimit të ndikimit të rinisë, që në Kosovë përbën shumicën e padiskutueshme. Të drejtuar kah vlerat Perëndimore, aftësuar me parime bashkëkohore dhe liruar nga barrierat paradoksale, të rinjtë janë fuqia e Kosovë për rrugën drejt Perëndimit, drejt NATO-s dhe BE-së. Kjo fuqi duhet shfrytëzuar për vendin, për shoqërinë dhe shtetin. Politika nuk është asgjë më shumë se një mision për njerëz të pasionuar drejt të ardhmes më të mirë për shoqërinë. I mbetet organizimeve të ndryshme politike t’i krijojnë mundësi dhe hapësirë kësaj fuqie të rinisë, derisa të rinjtë duhet organizuar veten për të kthyer vullnetin në përkushtim dhe punë konkrete. Energjia rinore mund të tejkalojë sfidat e radhës, të cilat fatmirësisht nuk kanë të bëjnë me ekzistencën njerëzore të qytetarëve të Kosovës. Të rinjtë nuk duhet parë më vetëm si shërbyes odëtarësh, por si pjesë e rëndësishme e udhëheqjes. Sa më parë, aq më mirë.
Botuar në “Zëri” më 13 tetor 2008, fq. 11.
No comments:
Post a Comment