Loja pa fitues
Politika e jashtme dhe siguria
Në pikëpamjen që Kosova do të ndërtojë për botën përmes politikës së saj të jashtme, duhet qartë të përcaktohet prirja për mos-ndërtim të bashkëpunimit me shtetet që rrezikojnë sigurinë globale. Ato njihen si “shtete batakçi” dhe si të tilla konsiderohen kryesisht Irani, Korea Veriore, Siria dhe Kuba, që janë regjime autoritare, sponzorojnë terrorizmin dhe synojnë të profilerojnë armët e shkatërrimit në masë
Shkruan: Burim Ramadani
I
Ndërtimi i politikës së jashtme të shteteve individuale duhet të ketë parasysh në masë të madhe aspektin e sigurisë globale dhe ndikimin e saj në politikën rajonale. I tillë është aspekti i terrorizmit. Kosova duhet të jetë plotësisht e kujdesshme dhe e vendosur gjatë hartimit të vijave të plota të politikës së saj të jashtme, duke pohuar distancën me shtetet që nuk janë të denja për të qenë në marrëdhënie diplomatike me familjen Perëndimore, pjesë e së cilës synon të jetë vendi. Konkretisht, Kosova duhet të ketë qasje të njëjtë me Perëndimin dhe të theksojë shprehimisht qasjen e mos-bashkëpunimit në asnjë formë me shtetet rrezikuese të sigurisë botërore. Tek e fundit, elementet që kanë të bëjnë me politikat e sigurisë janë më kryesoret në formulimet e politikës së jashtme të secilit shtet. Prandaj, vëmendje e posaçme duhet fokusuar mbi lëvizjet terroriste dhe shtetet që kanë lidhje të drejta apo të tërthorta me organizata dhe grupe terroriste. Megjithëse, saherë që përmendet terrorizmi, pothuaj të gjitha asociimet direkte bëhen me rrezikun e përshkallëzuar nga islamizmi, kërcënimet globale janë më të gjera dhe përfshijnë një mori zhvillimesh negative shoqërore e politike.
Ndërtimi i politikës së jashtme të shteteve individuale duhet të ketë parasysh në masë të madhe aspektin e sigurisë globale dhe ndikimin e saj në politikën rajonale. I tillë është aspekti i terrorizmit. Kosova duhet të jetë plotësisht e kujdesshme dhe e vendosur gjatë hartimit të vijave të plota të politikës së saj të jashtme, duke pohuar distancën me shtetet që nuk janë të denja për të qenë në marrëdhënie diplomatike me familjen Perëndimore, pjesë e së cilës synon të jetë vendi. Konkretisht, Kosova duhet të ketë qasje të njëjtë me Perëndimin dhe të theksojë shprehimisht qasjen e mos-bashkëpunimit në asnjë formë me shtetet rrezikuese të sigurisë botërore. Tek e fundit, elementet që kanë të bëjnë me politikat e sigurisë janë më kryesoret në formulimet e politikës së jashtme të secilit shtet. Prandaj, vëmendje e posaçme duhet fokusuar mbi lëvizjet terroriste dhe shtetet që kanë lidhje të drejta apo të tërthorta me organizata dhe grupe terroriste. Megjithëse, saherë që përmendet terrorizmi, pothuaj të gjitha asociimet direkte bëhen me rrezikun e përshkallëzuar nga islamizmi, kërcënimet globale janë më të gjera dhe përfshijnë një mori zhvillimesh negative shoqërore e politike.
II
Në kohën kur rrjedhat botërore kanë ndryshuar për shkak të akteve të rënda që kanë ndodhur viteteve të fundit, rajoni Ballkanik është për herë të parë i rrezikuar në mënyrë direkte nga një zhvillim i tillë ekstrem, përkatësisht fundamentalizmi religjioz ilslamist. Megjithëse, sikurse thonë autorët, terrorizmi i sotëm është ajo që specialistët e quajnë terrorizmi nga poshtë-lartë. Porse, sikurse të gjitha fenomenet politike, terrorizmi është i definuar përmes dualitetit midis ideve të shpalluara dhe implementimit të këtyre ideve. Dhe, sikurse të gjitha fenomenet politike, terrorizmi ekziston vetëm në kontekstin kulturor dhe historik. Për tri dekada, aktivitetet e grupeve terroriste ishin të lidhura ngusht me ideologjinë Marksiste. Këtyre ditëve, rëndësia e komponentës kulturore është edhe më evidente në lëvizjet terroriste të inspiruara nga religjioni sesa në ato të bazuara në nacionalizëm apo sktrikt në prirje ideologjike. Por, janë lëvizjet religjioze ato që po arrijnë të jenë më të zëshme. Hamasi dhe al Qaeda, në veçanti, kombinojnë aspiratat politike ose pseudo-politike (shkatërrimi i Izraelit dhe/ose SHBA-ve) me një nuancë religjioze që shërben si qëllim kryesor për rekrutime.
Në kohën kur rrjedhat botërore kanë ndryshuar për shkak të akteve të rënda që kanë ndodhur viteteve të fundit, rajoni Ballkanik është për herë të parë i rrezikuar në mënyrë direkte nga një zhvillim i tillë ekstrem, përkatësisht fundamentalizmi religjioz ilslamist. Megjithëse, sikurse thonë autorët, terrorizmi i sotëm është ajo që specialistët e quajnë terrorizmi nga poshtë-lartë. Porse, sikurse të gjitha fenomenet politike, terrorizmi është i definuar përmes dualitetit midis ideve të shpalluara dhe implementimit të këtyre ideve. Dhe, sikurse të gjitha fenomenet politike, terrorizmi ekziston vetëm në kontekstin kulturor dhe historik. Për tri dekada, aktivitetet e grupeve terroriste ishin të lidhura ngusht me ideologjinë Marksiste. Këtyre ditëve, rëndësia e komponentës kulturore është edhe më evidente në lëvizjet terroriste të inspiruara nga religjioni sesa në ato të bazuara në nacionalizëm apo sktrikt në prirje ideologjike. Por, janë lëvizjet religjioze ato që po arrijnë të jenë më të zëshme. Hamasi dhe al Qaeda, në veçanti, kombinojnë aspiratat politike ose pseudo-politike (shkatërrimi i Izraelit dhe/ose SHBA-ve) me një nuancë religjioze që shërben si qëllim kryesor për rekrutime.
III
Në pikëpamjen që Kosova do të ndërtojë për botën përmes politikës së saj të jashtme, duhet qartë të përcaktohet prirja për mos-ndërtim të bashkëpunimit me shtetet që rrezikojnë sigurinë globale. Ato njihen si “shtete batakçi” dhe si të tilla konsiderohen kryesisht Irani, Korea Veriore, Siria dhe Kuba, që janë regjime autoritare, sponzorojnë terrorizmin dhe synojnë të profilerojnë armët e shkatërrimit në masë. Autorët thonë se shtetet mund të angazhohen në terrorizëm në tri mënyra: terrorizmin qeveritar apo shtetëror; përfshirja e shtetit në terrorizëm; dhe sponzorimi i terrorizmit nga shteti. Shtetet që sponzorojnë terrorizmin në fakt i sigurojnë furnizime, trajnime dhe forma tjera të mbështetjes organizatave jo-shtetërore terroriste. Njëra prej mënyrave më të çmueshme që këto shtete i ofrojnë terroristëve janë mjediset e sigurta, sikurse edhe dokumente false, jo vetëm për identifikim personal, por edhe për transaksione financiare apo blerje armësh. Formë tjetër është edhe mbrojtja diplomatike. Shembuj të tillë të sponzorimit ka dhënë qeveria e Sirisë për Hamasin dhe Hezbollahun. Prandaj, Kosova për shkak të mospërvojës së saj shtetërore, duhet të jetë vërtetë e kujdesshme, e qartë dhe e vendosur.
Në pikëpamjen që Kosova do të ndërtojë për botën përmes politikës së saj të jashtme, duhet qartë të përcaktohet prirja për mos-ndërtim të bashkëpunimit me shtetet që rrezikojnë sigurinë globale. Ato njihen si “shtete batakçi” dhe si të tilla konsiderohen kryesisht Irani, Korea Veriore, Siria dhe Kuba, që janë regjime autoritare, sponzorojnë terrorizmin dhe synojnë të profilerojnë armët e shkatërrimit në masë. Autorët thonë se shtetet mund të angazhohen në terrorizëm në tri mënyra: terrorizmin qeveritar apo shtetëror; përfshirja e shtetit në terrorizëm; dhe sponzorimi i terrorizmit nga shteti. Shtetet që sponzorojnë terrorizmin në fakt i sigurojnë furnizime, trajnime dhe forma tjera të mbështetjes organizatave jo-shtetërore terroriste. Njëra prej mënyrave më të çmueshme që këto shtete i ofrojnë terroristëve janë mjediset e sigurta, sikurse edhe dokumente false, jo vetëm për identifikim personal, por edhe për transaksione financiare apo blerje armësh. Formë tjetër është edhe mbrojtja diplomatike. Shembuj të tillë të sponzorimit ka dhënë qeveria e Sirisë për Hamasin dhe Hezbollahun. Prandaj, Kosova për shkak të mospërvojës së saj shtetërore, duhet të jetë vërtetë e kujdesshme, e qartë dhe e vendosur.
IV
Në të vërtetë, edhe vetë koncepti i terrorizmit duhet të ketë qartësinë e nevojshme në politikë-bërjen e Kosovës, dhe më pastaj të qartësohen edhe mënyrat e luftimit të tij saherë që është e nevojshme. Departamenti i Shtetit i SHBA-ve definon terrorizmin si “përdorim ose kërcënim i kalkuluar i përdorimit të dhunës joligjore për të ngulitur frikën, që ka për qëllim të detyrojë ose kërcënojë qeveritë apo shoqëritë që të ndjekin qëllimet përgjithësisht politike, religjioze ose ideologjike”. Brenda këtij definimi ekzistojnë tri elemente kryesore: dhuna, frika dhe kërcënimi. Ndërsa, OKB-ja në vitin 1992 ka definuar terrorizmin si “një metodë ankth-prurëse e përsëritjes së veprimeve të dhunshme, e përdorur nga individë, grupe apo aktorë shtetërorë, për arsye ideosinkretike, kriminale apo politike, të cilat nuk kanë për qëllim kryesor cakun direkt të akteve terroriste”. Shumica e definimeve akademike i kanë shtuar edhe dy koncepte tjera të rëndësishme, si “gjeneratorë të mesazheve” dhe “procese të komunikimit të bazuara mbi dhunë”. Në kontekstin e kompleksitetit të rasteve të ndryshme, është e njohur fjalia se “ai që është terrorist për dikë, është luftëtar i lirisë për dikë tjetër”. Prandaj, Kosova, në fillimet e të qenit subjekt në rendin botëror, duhet të përcaktojë qartë mënyrën e sjelljes në botë.
Në të vërtetë, edhe vetë koncepti i terrorizmit duhet të ketë qartësinë e nevojshme në politikë-bërjen e Kosovës, dhe më pastaj të qartësohen edhe mënyrat e luftimit të tij saherë që është e nevojshme. Departamenti i Shtetit i SHBA-ve definon terrorizmin si “përdorim ose kërcënim i kalkuluar i përdorimit të dhunës joligjore për të ngulitur frikën, që ka për qëllim të detyrojë ose kërcënojë qeveritë apo shoqëritë që të ndjekin qëllimet përgjithësisht politike, religjioze ose ideologjike”. Brenda këtij definimi ekzistojnë tri elemente kryesore: dhuna, frika dhe kërcënimi. Ndërsa, OKB-ja në vitin 1992 ka definuar terrorizmin si “një metodë ankth-prurëse e përsëritjes së veprimeve të dhunshme, e përdorur nga individë, grupe apo aktorë shtetërorë, për arsye ideosinkretike, kriminale apo politike, të cilat nuk kanë për qëllim kryesor cakun direkt të akteve terroriste”. Shumica e definimeve akademike i kanë shtuar edhe dy koncepte tjera të rëndësishme, si “gjeneratorë të mesazheve” dhe “procese të komunikimit të bazuara mbi dhunë”. Në kontekstin e kompleksitetit të rasteve të ndryshme, është e njohur fjalia se “ai që është terrorist për dikë, është luftëtar i lirisë për dikë tjetër”. Prandaj, Kosova, në fillimet e të qenit subjekt në rendin botëror, duhet të përcaktojë qartë mënyrën e sjelljes në botë.
Botuar në "Zëri" më 6 tetor 2008, fq. 12.
No comments:
Post a Comment