Loja pa fitues
Të burgosurit e së kaluarës
Tentimet e vazhdueshme të politikës së Serbisë për të minuar zhvillimet e shtetit të Kosovës duhet të përballen me vendosmëri politike, institucionale dhe bashkëpunuese me bashkësinë ndërkombëtare prezente në vend. Sfida më e madhe që prej shpalljes së pavarësisë së Kosovës duket se do të jetë organizimi i zgjedhjeve lokale të Serbisë. E kaluara mban të burgosur elitën politike serbe
Shkruan: Burim Ramadani
I
Të burgosurit e imagjinuar në alegorinë e Shpellës së Platonit, shikonin për vite të tëra të jetës së tyre hijet e projektuara në murin përballë tyre. Prapa tyre ekzistonte një zjarr i madh brenda hyrjes së Shpellës, gjë që shkaktonte reflektimin e gjërave të ndryshme në murin përballë tyre. Ky mur ishte e tëra që kishin parë ndonjëherë ata. Të burgosurit kurrë nuk shihnin objektet, njerëzit apo kafshët reale, por vetëm hijet e tyre. Ata as nuk mund të kuptonin apo të imagjinonin se në fakt shihnin vetëm hijet. Nuk mund të përceptonin të vërtetën. Në të kundërtën, realiteti ishte plotësisht i ndryshëm me atë që të burgosurit mund të shihnin dhe e tëra ishte skenari i hijëzuar i realitetit. Sado që mund të duket ambicioz një krahasim i tillë, ekziston një ndërlidhje praktike midis alegorisë së Shpellës që bën Platoni me atë që po ndodh në Serbi dhe rrjedhimisht edhe me shumicën e serbëve të Kosovës. Të gjendur sikur në përshkrimin filozofik të Platonit, lidershipi kombëtar serb është i burgosur, porse në këto moderne elita politike serbe është e burgosur e ultra-nacionalizmit dhe e të së kaluarës dhunënxitëse e gjakderdhëse. Edhe pas pothuaj një dekade, investimi për ndërrimin e orientimit mbetet në nivel të pamjaftueshëm.
Të burgosurit e imagjinuar në alegorinë e Shpellës së Platonit, shikonin për vite të tëra të jetës së tyre hijet e projektuara në murin përballë tyre. Prapa tyre ekzistonte një zjarr i madh brenda hyrjes së Shpellës, gjë që shkaktonte reflektimin e gjërave të ndryshme në murin përballë tyre. Ky mur ishte e tëra që kishin parë ndonjëherë ata. Të burgosurit kurrë nuk shihnin objektet, njerëzit apo kafshët reale, por vetëm hijet e tyre. Ata as nuk mund të kuptonin apo të imagjinonin se në fakt shihnin vetëm hijet. Nuk mund të përceptonin të vërtetën. Në të kundërtën, realiteti ishte plotësisht i ndryshëm me atë që të burgosurit mund të shihnin dhe e tëra ishte skenari i hijëzuar i realitetit. Sado që mund të duket ambicioz një krahasim i tillë, ekziston një ndërlidhje praktike midis alegorisë së Shpellës që bën Platoni me atë që po ndodh në Serbi dhe rrjedhimisht edhe me shumicën e serbëve të Kosovës. Të gjendur sikur në përshkrimin filozofik të Platonit, lidershipi kombëtar serb është i burgosur, porse në këto moderne elita politike serbe është e burgosur e ultra-nacionalizmit dhe e të së kaluarës dhunënxitëse e gjakderdhëse. Edhe pas pothuaj një dekade, investimi për ndërrimin e orientimit mbetet në nivel të pamjaftueshëm.
II
Tmerrësisht i drejtuar kah kundërshtimi i secilit sukses të mundshëm dhe funksionimit të shtetit të Kosovës, lidershipi politik serb ka treguar në mënyrë të qartë se është ende larg përballjes normale me të vërtetën apo, sikurse thotë Plantoni duke folur për mendjen njerëzore, arritjes së njohjes. Moskuptimi i realitetit është parë në dekadat e fundit si një prej shkaktarëve të vuajtjeve të mëdha dhe të vazhdueshme të popujve që jetojnë në Ballkan. Këtij ‘trendi’ i ka prirë elita politike serbe e shtrirë në shumicën prej pjesëve të ish-Jugosllavisë, derisa udhëheqja e projektit symbullur ka ndodhur kryesisht nga Beogradi. Kjo ka ndodhur që prej përballjes me Slloveninë e deri në Kosovë, duke shkaktuar kështu katër luftëra të përgjakshme e të përcjella me spastrim etnik dhe gjenocid. Pas ndërhyrjes ushtarake të NATO-s, vendosjes së administratës ndërkombëtare në Kosovë dhe rënies së Millosheviqit, vlerësimet për demokratizimit të Serbisë nuk janë provuar të sakta. Negociatat mbi statusin e Kosovës dhe zhvillimet e pas-shpalljes së pavarësisë së Kosovës kanë dëshmuar për vazhdimin e politikës së vjetër serbe ndaj popujve tjerë në Ballkan dhe më specifikisht ndaj popullatës shqiptare në Kosovë.
Tmerrësisht i drejtuar kah kundërshtimi i secilit sukses të mundshëm dhe funksionimit të shtetit të Kosovës, lidershipi politik serb ka treguar në mënyrë të qartë se është ende larg përballjes normale me të vërtetën apo, sikurse thotë Plantoni duke folur për mendjen njerëzore, arritjes së njohjes. Moskuptimi i realitetit është parë në dekadat e fundit si një prej shkaktarëve të vuajtjeve të mëdha dhe të vazhdueshme të popujve që jetojnë në Ballkan. Këtij ‘trendi’ i ka prirë elita politike serbe e shtrirë në shumicën prej pjesëve të ish-Jugosllavisë, derisa udhëheqja e projektit symbullur ka ndodhur kryesisht nga Beogradi. Kjo ka ndodhur që prej përballjes me Slloveninë e deri në Kosovë, duke shkaktuar kështu katër luftëra të përgjakshme e të përcjella me spastrim etnik dhe gjenocid. Pas ndërhyrjes ushtarake të NATO-s, vendosjes së administratës ndërkombëtare në Kosovë dhe rënies së Millosheviqit, vlerësimet për demokratizimit të Serbisë nuk janë provuar të sakta. Negociatat mbi statusin e Kosovës dhe zhvillimet e pas-shpalljes së pavarësisë së Kosovës kanë dëshmuar për vazhdimin e politikës së vjetër serbe ndaj popujve tjerë në Ballkan dhe më specifikisht ndaj popullatës shqiptare në Kosovë.
III
Të kuptuarit e realitetit në fushën e politikës, filozofisë dhe ekonomisë është njëkohësisht edhe vizion. E kundërta do të thotë mungesë vizioni. Në kontekstin e nacionalizmit serb, kjo nënkupton mos-arritjen e ecjes së drejtë, qoftë edhe me dhimbje. Edhe në aspektin filozofik, Platoni tek Shpella e paraqet dhimbjen si evidente menjëherë pas lirimit të ndonjërit prej të burgosurve. Porse, pa tentuar përgjithësimin, shumica e serbëve jeton në errësirën e shpellës së Platonit. Ata kanë orientuar mendimet rreth botës së errësuar të hijeve, përkatësisht të së kaluarës. Edukimi, përkatësisht vizioni, është ai që drejton njerëzit për të dalë jashtë shpellës. Ndërlidhja midis edukimit dhe vizionit qëndron në faktin se edukimi nuk është thjeshtë çështje e nxënies së dijes një personi që nuk i zotëron ato, por është më tepër vizioni i dhënies së shikimit në sytë e tij. Shikimi drejt vlerave humane e demokratike është i domosdoshëm për elitës politike serbe në mënyrë që të arrijë zhvillimin e shoqërisë dhe shtetit serb. Konkurrimi mes vete se kush është më nacionalist vazhdon të mbajë serbët të burgosur të së kaluarës. Veprimet e deritashme pas pavarësisë nuk janë shpresëdhënëse.
Të kuptuarit e realitetit në fushën e politikës, filozofisë dhe ekonomisë është njëkohësisht edhe vizion. E kundërta do të thotë mungesë vizioni. Në kontekstin e nacionalizmit serb, kjo nënkupton mos-arritjen e ecjes së drejtë, qoftë edhe me dhimbje. Edhe në aspektin filozofik, Platoni tek Shpella e paraqet dhimbjen si evidente menjëherë pas lirimit të ndonjërit prej të burgosurve. Porse, pa tentuar përgjithësimin, shumica e serbëve jeton në errësirën e shpellës së Platonit. Ata kanë orientuar mendimet rreth botës së errësuar të hijeve, përkatësisht të së kaluarës. Edukimi, përkatësisht vizioni, është ai që drejton njerëzit për të dalë jashtë shpellës. Ndërlidhja midis edukimit dhe vizionit qëndron në faktin se edukimi nuk është thjeshtë çështje e nxënies së dijes një personi që nuk i zotëron ato, por është më tepër vizioni i dhënies së shikimit në sytë e tij. Shikimi drejt vlerave humane e demokratike është i domosdoshëm për elitës politike serbe në mënyrë që të arrijë zhvillimin e shoqërisë dhe shtetit serb. Konkurrimi mes vete se kush është më nacionalist vazhdon të mbajë serbët të burgosur të së kaluarës. Veprimet e deritashme pas pavarësisë nuk janë shpresëdhënëse.
IV
Tentimet e vazhdueshme të politikës së Serbisë për të minuar zhvillimet e shtetit të Kosovës duhet të përballen me vendosmëri politike, institucionale dhe bashkëpunuese me bashkësinë ndërkombëtare prezente në vend. Sfida më e madhe që prej shpalljes së pavarësisë së Kosovës duket se do të jetë organizimi i zgjedhjeve lokale të Serbisë në pjesët e banuara me serbë të Kosovës. Kjo do të thotë cenim ekstrem i intergritetit dhe sovranitetit të Kosovës dhe misioneve ndërkombëtare, madje edhe shkelje e Rezolutës 1244 mbi të cilën mbështetet prezenca e OKB-së. Deklarimi i këtyre zgjedhjeve si jolegale nuk është ndonjë strategji që mund të jepte suksesin e duhur. Tek e fundit, institucionet e Kosovës dhe bashkësia ndërkombëtare do të detyroheshin që pak kohë më pas të legjitimojnë de fakto këto zgjedhje. Fituesi i një komune, për shembull, do të jetë pikë negociimi, jo për shkak të legalitetit, por për shkak të legjitimitetit. Bisedimet midis OKB-së dhe qeverisë së Serbisë mbi menaxhimin e situatës në hapësirat e banuara me serbë në Kosovë është një zhvillim me pasoja politike. Kjo do të duhej të ishte e papranueshme jo vetëm për institucionet e Kosovës, por edhe bashkësinë ndërkombëtare.
Tentimet e vazhdueshme të politikës së Serbisë për të minuar zhvillimet e shtetit të Kosovës duhet të përballen me vendosmëri politike, institucionale dhe bashkëpunuese me bashkësinë ndërkombëtare prezente në vend. Sfida më e madhe që prej shpalljes së pavarësisë së Kosovës duket se do të jetë organizimi i zgjedhjeve lokale të Serbisë në pjesët e banuara me serbë të Kosovës. Kjo do të thotë cenim ekstrem i intergritetit dhe sovranitetit të Kosovës dhe misioneve ndërkombëtare, madje edhe shkelje e Rezolutës 1244 mbi të cilën mbështetet prezenca e OKB-së. Deklarimi i këtyre zgjedhjeve si jolegale nuk është ndonjë strategji që mund të jepte suksesin e duhur. Tek e fundit, institucionet e Kosovës dhe bashkësia ndërkombëtare do të detyroheshin që pak kohë më pas të legjitimojnë de fakto këto zgjedhje. Fituesi i një komune, për shembull, do të jetë pikë negociimi, jo për shkak të legalitetit, por për shkak të legjitimitetit. Bisedimet midis OKB-së dhe qeverisë së Serbisë mbi menaxhimin e situatës në hapësirat e banuara me serbë në Kosovë është një zhvillim me pasoja politike. Kjo do të duhej të ishte e papranueshme jo vetëm për institucionet e Kosovës, por edhe bashkësinë ndërkombëtare.
Botuar në "Zëri" më 14 prill 2008, fq. 12.
No comments:
Post a Comment