Loja pa fitues
Përballja me historinë në Dachau
Ngjarjet që rrëfehen, fotografitë dhe gjërat që shihen me sy në Dachau të tmerrojnë dhe mund të shohësh fëmijë gjermanë 13-14 vjeçarë duke qajtur me zë. Ata qajnë nga tmerri që bënë gjyshërit e tyre dhe kjo është mënyrë e rrallë e përballjes me historinë - gjë që i mungon Serbisë dhe serbëve
Shkruan: Burim Ramadani
I
Kur kishte ndërruar itinerarin e vizitës në Munich për dhjetë minuta largim me veturë tjetër, Adolf Hitleri i pati shpëtuar një atentati që do ta vriste atë pak javë pasi kishte filluar luftën me Poloninë në shtator të vitit 1939. Hitleri thjeshtë i kishte shpëtuar një sulmi me bombë më 8 nëntor 1939, duke u larguar papritur nga salla e mbledhjes. Tentues atentatori Johann Georg Elser ishte për kohë të gjatë kundërshtar i partisë së Hitlerit, ndërsa prej fillimit të luftës me Poloninë ai ishte i bindur se vetëm vdekja e Hitlerit mund të parandalojë ngjarjet më të këqija. Elser u arrestua të njëjtën mbrëmje derisa tentonte të kalonte kufurin e afërt me Zvicrën dhe u dërgua në kampin famëkeq të përqendrimit në Dachau. Aty u vra në vitin 1945, pak ditë para çlirimit të Gjermanisë dhe këtij kampi. Dachau ka qenë kampi i parë i përqendrimit që Hitleri, Himleri dhe Partia Nacional-Socialiste kishin hapur në vitin 1933 dhe ky vend u bë tmerr për dhjeta mijëra njerëz kundërshtar të Hitlerit, në mesin e të cilëve edhe 110 komunistë nga Shqipëria.
II
Kalimi nga një fazë historike në tjetër nuk ka qenë asnjëherë i lehtë pavarësisht nëse bëhet fjalë për agresorët apo luftëtarët e lirisë. Sidoqoftë, përballja me historinë është provuar të jetë elementi më i rëndësishëm për ngritjen dhe zhvillimin e kombeve. Gjermanët, edhe pas mbi 60 vjetësh të përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, nuk hezitojnë të tregojnë të gjitha gjeneratave atë që ka bërë Hitleri. Po të shkosh në Dachau në fillim të qershorit, do të shohësh pothuaj për çdo ditë grupe të mëdha të nxënësve fillorë apo të mesëm. Është e obligueshme për shkollat fillore dhe të mesme gjermane në Bavari që mësuesit e historisë t’i spjegojnë nxënësve në vendin e ngjarjes për të bëmat e Hitlerit dhe shtetit të tij. Derisa nuk ka dyshim se ngjarjet që rrëfehen, fotografitë e atyshme dhe gjërat që shihen me sy të tmerrojnë, mund të shohësh fëmijë gjermanë 13-14 vjeçarë duke qajtur me zë. Ata qajnë nga tmerri që kanë bërë gjyshërit e tyre dhe kjo është mënyrë e rrallë e përballjes me historinë, gjë që i mungon Serbisë dhe serbëve.
III
Kohë më parë, përkatësisht prej përfundimit të luftës në Kosovë më 1999, Serbia humbi tërësisht sovranitetin mbi Kosovën dhe mënyra e vetme e ndikimit mbeti përmes enklavave që deshëm apo s’deshëm funksionuan për të shantazhuar të gjitha proceset e brendshme politike. Porse, askush asnjëherë në Beogradin zyrtar nuk mendoi se çka kishte ndodhur gjatë viteve të mëparshme në Kosovë. Dhe, kjo detyrimisht të çon në mungesë të vullnetit për përballje me historinë ose me atë që quhet ‘e kaluara’. Nëse Serbia nuk bëri kampe përqendrimi në Kosovës, njerëzit ishin të tillë në shtëpitë e tyre, duke mos guxuar të dilnin as në oborr e as në rrugë. Nëse ekzekutimet nga pjesëtarë të Al-Qaeda-s që i shohim në internet ndodhin këto ditë, jo shumë vjet më parë të njëta pamje ke mundur të shohësh edhe në Kosovë dhe ato janë bërë nga trupat e uniformuara të Serbisë. Nëse dikush mund të ketë pasur ideologji (të paktën) të ngjashme me Hitlerin në Ballkan, ai ishte Millosheviqi dhe në përgjithësi kishin të njëjta qëllime.
IV
Kthimi i kokës mbrapa për të parë se ç‘ndodhi është një domosdoshmëri. Përballja me historinë është pjesë e veçantë e shkencës politike, sociologjike apo asaj historike. Aq më parë që serbët e kuptojnë këtë domosdoshmëri, aq më shpejt ata do të arrijnë të kthjellen dhe të normalizohen si komb. Po të ndodhte kjo nga viti 1999, situata në Ballkan tashmë tetë vjet më pas do të ishte shumë më ndryshe. Kosova do të ishte e pavarur, Serbia do të mund të ishte kandidate për anëtarësim në BE dhe raportet mes nesh do të ishin normale. Serbët nuk duhet ende ta shohin kombin e tyre si viktimë, sepse nuk kanë qenë të tillë. Ata kanë qenë thjeshtë agresorë dhe tashmë janë humbës, pavarësisht politikave të proklamuar gjoja për mbrojtjen e të drejtave të serbëve në vendet tjera të ish-Jugosllavisë. Kujdesi për bashkëkombasit që janë minoritet në shtetet tjera ishte në fillim politika e Hitlerit, konsekuencat e së cilës edhe gjeneratat e tashmë më të reja obligohen t’i shohin nëpër kampe e vende të ndryshme. Përballja me historinë është zhvillim kombëtar.
Autori është këshilltar politik i Ministrit të Punëve të Brendshme dhe pjesë e stafit akademik të UP-së, ndërsa gjendet për specializim në “George C. Marshall - European Center for Security Studies” në Gjermani
Botuar në “Zëri” më 25 qershor 2007, fq. 11
Përballja me historinë në Dachau
Ngjarjet që rrëfehen, fotografitë dhe gjërat që shihen me sy në Dachau të tmerrojnë dhe mund të shohësh fëmijë gjermanë 13-14 vjeçarë duke qajtur me zë. Ata qajnë nga tmerri që bënë gjyshërit e tyre dhe kjo është mënyrë e rrallë e përballjes me historinë - gjë që i mungon Serbisë dhe serbëve
Shkruan: Burim Ramadani
I
Kur kishte ndërruar itinerarin e vizitës në Munich për dhjetë minuta largim me veturë tjetër, Adolf Hitleri i pati shpëtuar një atentati që do ta vriste atë pak javë pasi kishte filluar luftën me Poloninë në shtator të vitit 1939. Hitleri thjeshtë i kishte shpëtuar një sulmi me bombë më 8 nëntor 1939, duke u larguar papritur nga salla e mbledhjes. Tentues atentatori Johann Georg Elser ishte për kohë të gjatë kundërshtar i partisë së Hitlerit, ndërsa prej fillimit të luftës me Poloninë ai ishte i bindur se vetëm vdekja e Hitlerit mund të parandalojë ngjarjet më të këqija. Elser u arrestua të njëjtën mbrëmje derisa tentonte të kalonte kufurin e afërt me Zvicrën dhe u dërgua në kampin famëkeq të përqendrimit në Dachau. Aty u vra në vitin 1945, pak ditë para çlirimit të Gjermanisë dhe këtij kampi. Dachau ka qenë kampi i parë i përqendrimit që Hitleri, Himleri dhe Partia Nacional-Socialiste kishin hapur në vitin 1933 dhe ky vend u bë tmerr për dhjeta mijëra njerëz kundërshtar të Hitlerit, në mesin e të cilëve edhe 110 komunistë nga Shqipëria.
II
Kalimi nga një fazë historike në tjetër nuk ka qenë asnjëherë i lehtë pavarësisht nëse bëhet fjalë për agresorët apo luftëtarët e lirisë. Sidoqoftë, përballja me historinë është provuar të jetë elementi më i rëndësishëm për ngritjen dhe zhvillimin e kombeve. Gjermanët, edhe pas mbi 60 vjetësh të përfundimit të Luftës së Dytë Botërore, nuk hezitojnë të tregojnë të gjitha gjeneratave atë që ka bërë Hitleri. Po të shkosh në Dachau në fillim të qershorit, do të shohësh pothuaj për çdo ditë grupe të mëdha të nxënësve fillorë apo të mesëm. Është e obligueshme për shkollat fillore dhe të mesme gjermane në Bavari që mësuesit e historisë t’i spjegojnë nxënësve në vendin e ngjarjes për të bëmat e Hitlerit dhe shtetit të tij. Derisa nuk ka dyshim se ngjarjet që rrëfehen, fotografitë e atyshme dhe gjërat që shihen me sy të tmerrojnë, mund të shohësh fëmijë gjermanë 13-14 vjeçarë duke qajtur me zë. Ata qajnë nga tmerri që kanë bërë gjyshërit e tyre dhe kjo është mënyrë e rrallë e përballjes me historinë, gjë që i mungon Serbisë dhe serbëve.
III
Kohë më parë, përkatësisht prej përfundimit të luftës në Kosovë më 1999, Serbia humbi tërësisht sovranitetin mbi Kosovën dhe mënyra e vetme e ndikimit mbeti përmes enklavave që deshëm apo s’deshëm funksionuan për të shantazhuar të gjitha proceset e brendshme politike. Porse, askush asnjëherë në Beogradin zyrtar nuk mendoi se çka kishte ndodhur gjatë viteve të mëparshme në Kosovë. Dhe, kjo detyrimisht të çon në mungesë të vullnetit për përballje me historinë ose me atë që quhet ‘e kaluara’. Nëse Serbia nuk bëri kampe përqendrimi në Kosovës, njerëzit ishin të tillë në shtëpitë e tyre, duke mos guxuar të dilnin as në oborr e as në rrugë. Nëse ekzekutimet nga pjesëtarë të Al-Qaeda-s që i shohim në internet ndodhin këto ditë, jo shumë vjet më parë të njëta pamje ke mundur të shohësh edhe në Kosovë dhe ato janë bërë nga trupat e uniformuara të Serbisë. Nëse dikush mund të ketë pasur ideologji (të paktën) të ngjashme me Hitlerin në Ballkan, ai ishte Millosheviqi dhe në përgjithësi kishin të njëjta qëllime.
IV
Kthimi i kokës mbrapa për të parë se ç‘ndodhi është një domosdoshmëri. Përballja me historinë është pjesë e veçantë e shkencës politike, sociologjike apo asaj historike. Aq më parë që serbët e kuptojnë këtë domosdoshmëri, aq më shpejt ata do të arrijnë të kthjellen dhe të normalizohen si komb. Po të ndodhte kjo nga viti 1999, situata në Ballkan tashmë tetë vjet më pas do të ishte shumë më ndryshe. Kosova do të ishte e pavarur, Serbia do të mund të ishte kandidate për anëtarësim në BE dhe raportet mes nesh do të ishin normale. Serbët nuk duhet ende ta shohin kombin e tyre si viktimë, sepse nuk kanë qenë të tillë. Ata kanë qenë thjeshtë agresorë dhe tashmë janë humbës, pavarësisht politikave të proklamuar gjoja për mbrojtjen e të drejtave të serbëve në vendet tjera të ish-Jugosllavisë. Kujdesi për bashkëkombasit që janë minoritet në shtetet tjera ishte në fillim politika e Hitlerit, konsekuencat e së cilës edhe gjeneratat e tashmë më të reja obligohen t’i shohin nëpër kampe e vende të ndryshme. Përballja me historinë është zhvillim kombëtar.
Autori është këshilltar politik i Ministrit të Punëve të Brendshme dhe pjesë e stafit akademik të UP-së, ndërsa gjendet për specializim në “George C. Marshall - European Center for Security Studies” në Gjermani
Botuar në “Zëri” më 25 qershor 2007, fq. 11
No comments:
Post a Comment