Loja pa fitues
Ndarja e Kosovës kthen Ballkanin në krizë
Preferenca e vjetër serbe në fakt është rifillim i problemeve dhe destabilizimit në Ballkan, është hapje e një procesi për ridefinimin e kufijve në regjion, madje edhe vënien në pikëpyetje të ekzistencës së një shteti tonë fqinj. Ndarja është opsioni që fare nuk i duhet jo vetëm Kosovës, por tërë Ballkanit
Shkruan: Burim Ramadani
I
Opsioni i vjetër i preferuar për Serbinë tashmë vërehet se po merr gjithnjë e më shumë hapësirë në media dhe analiza të ndryshme ndërkombëtare. Porse, ndarja e Kosovës, për shkak të mos arritjes së zgjidhjes që kënaq të dy palët duke i ruajtur kufijtë e Kosovës, nuk është zgjidhje. Ajo në fakt është rifillimi i problemeve dhe destabilizimit në Ballkan, është hapje e një procesi për ridefinimin e kufijve në regjion dhe madje edhe vënien në pikëpyetje të ekzistencës së një shteti tonë fqinj. Shqiptarët në Ballkan gjatë dekadave të fundit janë përballur me dhunë shtetërore në tri vende brenda ish-Jugosllavisë, derisa në një Republikë tjetër kanë qenë rrethana tjera. Janë bërë tri luftëra të shqiptarëve, Kosova, lugina e Preshevës dhe Maqedonia. Të gjitha këto kanë pasur arsye dhe motive të brendshme, për shkak të bërjes së jetës së pamundur për shqiptarët nga terrori shtetëror i këtyre dy republikave. Ato nuk kanë pasur bazë në ndonjë projekt nacionalist, gjë që ndoshta mund ta dëshmohet se nuk ka qenë gjithaq e qëlluar.
II
Orientimi i shqiptarëve në Ballkan asnjëherë gjatë historisë nuk ka qenë destabilizimi apo politikat shoveniste. Porse, e kundërta ka qenë përgjigjja e fqinjëve sllavë në ish-Jugosllavi. Shpërbërja e dhunshme e shtetit jugosllav ka treguar se Kosova ka qenë e vetmja njësi e federatës që ka tentuar dhe është angazhuar që të mos kontribuojë në valën e tmerrshme të dhunës. Për rreth tetë vjet lëvizja paqësore në dhe për Kosovën u përball me nevojën e luftës, si mjet i domosdoshëm për çlirimin e vendit. Ndihma e bashkësisë ndërkombatëtare në krye me SHBA-të doli të jetë vendimtare për të na mundësuar neve të jetojmë të lirë në Kosovës, megjithëse për tetë vjet të kësaj lirie është vështirë të flitet në emër të të gjithë qytetarëve të Kosovës. Pjesa veriore e vendit është dhe nuk është e lirë, koncentrimi i minoritetit serb në enklava sfdion pushtetit kosovar, ndërsa të drejtat e tyre janë një kohë të gjatë fokusi i punës së institucioneve vendore. Krejt kjo ka bërë që situata të jetë vërtetë specifike dhe sensitive në vitet e pasluftës.
III
Orvajtet për të vendosur ndarjen territoriale të Kosovës si zgjidhje e problemit duhet parë si të pazbatueshme dhe destabilizimsjellëse. Edhe në praktikat tjera është dëshmuar se opsioni i ndarjes është opsion i dhimbjeve, vështirësive, deportimeve apo transferimeve, koncentrimeve, krizave humanitare dhe problemeve ligjore. Kjo është pjesa e parë e shpjegimit të problemit të ndarjes së Kosovës. Do të thotë, në një rast të tillë do të kemi krizë humanitare të shpërnguljes së popullatës shqiptare dhe serbe nga njëra pjesë në trjetrën, do të kishim probleme me pronat e tyre dhe probleme të ngjashme. Porse, ky problem është shumë i vogël në krahasim me atë që do të mund të përballeshim nëse opsioni i ndarjes arrin të fitojë përkrahje më të gjerë. Duke e parë si të rrezikshme këtë skenar të mundshëm të zhvillimeve të ngjarjeve, besoj se është kruciale për vetë bashkësinë ndërkombëtare refuzimi me forcë i ndarjes së Kosovës, madje edhe i tentimeve për të biseduar rreth saj në çfarëdo forme qoftë.
IV
Organizimi i shtetit të Kosovës vetëm në një pjesë të territorit të saj nuk ka kuptim. Po ashtu, nuk kanë kuptim më as tri parimet prijëse të Grupit të Kontaktit. Marrëveshja e Ohrit mund të humb kuptimin dhe Maqedonia në një situatë të tillë do të kolapsonte totalisht. Lugina e Preshevës me ndonjë lëvizje të re rezistuese do të jepte për pasojë spastrimin etnik të asaj pjese edhe deportimin e shqiptarëve në Kosovë. Kosova nuk do të mund të qetësonte frustrimin e qytetarëve që kanë humbur shumë në tërë këto dekada. Zërat për bashkimin në një shtet me Shqipërinë do të dilnin dita-ditës. Nuk do të mund ta ndërtonim asnjë njeri, madje as prej balte, që do të mund të argumentonte se shqiptarët në Ballkan nuk duhet të krijojnë një shtet të vetëm. Në një Ballkan të rivizituar kufijsh, stabiliteti ndoshta do të mund të arrihej, por çmimi për të do të ishte fatal. Fitore e Pirros do të mund të quhej kjo për të gjithë ballkanasit, përveç maqedonasve fqinj të cilët ndoshta do të mbeteshin në një territor tmerrësisht të vogël, duke e paguar këtë në mënyrë krejt më të veçantë.
Botuar në “Zëri” më 16 korrik 2007, fq. 12
Ndarja e Kosovës kthen Ballkanin në krizë
Preferenca e vjetër serbe në fakt është rifillim i problemeve dhe destabilizimit në Ballkan, është hapje e një procesi për ridefinimin e kufijve në regjion, madje edhe vënien në pikëpyetje të ekzistencës së një shteti tonë fqinj. Ndarja është opsioni që fare nuk i duhet jo vetëm Kosovës, por tërë Ballkanit
Shkruan: Burim Ramadani
I
Opsioni i vjetër i preferuar për Serbinë tashmë vërehet se po merr gjithnjë e më shumë hapësirë në media dhe analiza të ndryshme ndërkombëtare. Porse, ndarja e Kosovës, për shkak të mos arritjes së zgjidhjes që kënaq të dy palët duke i ruajtur kufijtë e Kosovës, nuk është zgjidhje. Ajo në fakt është rifillimi i problemeve dhe destabilizimit në Ballkan, është hapje e një procesi për ridefinimin e kufijve në regjion dhe madje edhe vënien në pikëpyetje të ekzistencës së një shteti tonë fqinj. Shqiptarët në Ballkan gjatë dekadave të fundit janë përballur me dhunë shtetërore në tri vende brenda ish-Jugosllavisë, derisa në një Republikë tjetër kanë qenë rrethana tjera. Janë bërë tri luftëra të shqiptarëve, Kosova, lugina e Preshevës dhe Maqedonia. Të gjitha këto kanë pasur arsye dhe motive të brendshme, për shkak të bërjes së jetës së pamundur për shqiptarët nga terrori shtetëror i këtyre dy republikave. Ato nuk kanë pasur bazë në ndonjë projekt nacionalist, gjë që ndoshta mund ta dëshmohet se nuk ka qenë gjithaq e qëlluar.
II
Orientimi i shqiptarëve në Ballkan asnjëherë gjatë historisë nuk ka qenë destabilizimi apo politikat shoveniste. Porse, e kundërta ka qenë përgjigjja e fqinjëve sllavë në ish-Jugosllavi. Shpërbërja e dhunshme e shtetit jugosllav ka treguar se Kosova ka qenë e vetmja njësi e federatës që ka tentuar dhe është angazhuar që të mos kontribuojë në valën e tmerrshme të dhunës. Për rreth tetë vjet lëvizja paqësore në dhe për Kosovën u përball me nevojën e luftës, si mjet i domosdoshëm për çlirimin e vendit. Ndihma e bashkësisë ndërkombatëtare në krye me SHBA-të doli të jetë vendimtare për të na mundësuar neve të jetojmë të lirë në Kosovës, megjithëse për tetë vjet të kësaj lirie është vështirë të flitet në emër të të gjithë qytetarëve të Kosovës. Pjesa veriore e vendit është dhe nuk është e lirë, koncentrimi i minoritetit serb në enklava sfdion pushtetit kosovar, ndërsa të drejtat e tyre janë një kohë të gjatë fokusi i punës së institucioneve vendore. Krejt kjo ka bërë që situata të jetë vërtetë specifike dhe sensitive në vitet e pasluftës.
III
Orvajtet për të vendosur ndarjen territoriale të Kosovës si zgjidhje e problemit duhet parë si të pazbatueshme dhe destabilizimsjellëse. Edhe në praktikat tjera është dëshmuar se opsioni i ndarjes është opsion i dhimbjeve, vështirësive, deportimeve apo transferimeve, koncentrimeve, krizave humanitare dhe problemeve ligjore. Kjo është pjesa e parë e shpjegimit të problemit të ndarjes së Kosovës. Do të thotë, në një rast të tillë do të kemi krizë humanitare të shpërnguljes së popullatës shqiptare dhe serbe nga njëra pjesë në trjetrën, do të kishim probleme me pronat e tyre dhe probleme të ngjashme. Porse, ky problem është shumë i vogël në krahasim me atë që do të mund të përballeshim nëse opsioni i ndarjes arrin të fitojë përkrahje më të gjerë. Duke e parë si të rrezikshme këtë skenar të mundshëm të zhvillimeve të ngjarjeve, besoj se është kruciale për vetë bashkësinë ndërkombëtare refuzimi me forcë i ndarjes së Kosovës, madje edhe i tentimeve për të biseduar rreth saj në çfarëdo forme qoftë.
IV
Organizimi i shtetit të Kosovës vetëm në një pjesë të territorit të saj nuk ka kuptim. Po ashtu, nuk kanë kuptim më as tri parimet prijëse të Grupit të Kontaktit. Marrëveshja e Ohrit mund të humb kuptimin dhe Maqedonia në një situatë të tillë do të kolapsonte totalisht. Lugina e Preshevës me ndonjë lëvizje të re rezistuese do të jepte për pasojë spastrimin etnik të asaj pjese edhe deportimin e shqiptarëve në Kosovë. Kosova nuk do të mund të qetësonte frustrimin e qytetarëve që kanë humbur shumë në tërë këto dekada. Zërat për bashkimin në një shtet me Shqipërinë do të dilnin dita-ditës. Nuk do të mund ta ndërtonim asnjë njeri, madje as prej balte, që do të mund të argumentonte se shqiptarët në Ballkan nuk duhet të krijojnë një shtet të vetëm. Në një Ballkan të rivizituar kufijsh, stabiliteti ndoshta do të mund të arrihej, por çmimi për të do të ishte fatal. Fitore e Pirros do të mund të quhej kjo për të gjithë ballkanasit, përveç maqedonasve fqinj të cilët ndoshta do të mbeteshin në një territor tmerrësisht të vogël, duke e paguar këtë në mënyrë krejt më të veçantë.
Botuar në “Zëri” më 16 korrik 2007, fq. 12
No comments:
Post a Comment